Bùi Chát: Ghi chú về Hội hoạ Tình huống*

Nghệ thuật là một chuỗi các tình huống đã được xử lý, trong quá trình thực hành

1. Hội hoạ Tình huống trước tiên là một lối thực hành nghệ thuật hướng vào bên trong. Người thực hành giải quyết vấn đề của mình, cho mình – trước khi nghĩ đến nhà phê bình, sưu tập hay bất cứ công chúng nào
2. Hội hoạ Tình huống không bắt đầu và kết thúc bằng các ý tưởng, mà chỉ bắt đầu và kết thúc bằng các tình huống và cách ứng biến/ứng xử tình huống
3. Đối tượng của Hội hoạ Tình huống không gì khác ngoài các tình huống hội hoạ. Các nghệ sĩ không mô tả, thể hiện, phản ánh, hoặc hướng đến đối tượng; mà chỉ có thể xử lý/ứng biến/ứng xử với đối tượng
4. Tình huống hội hoạ nảy sinh trong quá trình thực hành hội hoạ, đó là những thực trạng, những vấn đề cụ thể cần phải xử lý mà nghệ sĩ luôn gặp phải. Tình huống hội hoạ là những tình huống liên quan/về màu sắc, bố cục, bút pháp, cảm xúc, tâm lý, tâm linh… cũng có thể là tất cả những thứ đó trộn lại
5. Các tình huống hội hoạ tạo nên nghệ sĩ, tạo nên nghệ thuật và tạo nên thế giới
6. Nghệ sĩ là người biết và chịu khó lắng nghe các ý định của tình huống
7. Nghệ sĩ được dẫn dắt bởi các tình huống hội hoạ, chúng xung đột và tạo ra nghệ thuật tính
8. Hội hoạ Tình huống chẳng bao giờ có thể lặp lại, vì các tình huống không bao giờ có khả năng giống nhau
9. Các nghệ sĩ không chuẩn bị trước mỗi khi thực hành. Hội hoạ Tình huống bắt đầu bằng sự trống không và kết thúc bằng một sự trống không khác. Nhưng đầy thoả mãn
10. Mọi dự định và tính toán trước đều nằm ở tương lai, chỉ có tình huống là hiện tại. Vì vậy
11. Mọi tính toán trước hoặc dự định trong hội hoạ đều lạc hậu hơn rất nhiều so với các tình huống
12. Nghệ sĩ thực hành Hội hoạ tình huống sẽ thuận lợi hơn khi tư duy theo vật liệu và kích thước tác phẩm, thay vì tư duy dựa trên đề tài hoặc chủ đề như lối truyền thống
13. Chấp nhận tình huống là cách để chấp nhận hiện thực, vì hiện thực trong nghệ thuật chính là hiện thực của tình huống
14. Ngôn ngữ của Hội hoạ Tình huống thì không nhất thiết, nhưng phù hợp nhất có lẽ là biểu hiện và trừu tượng [tự do/tình huống]
15. Hội hoạ Tình huống không hướng đến lý tưởng hoặc thông điệp gì cụ thể, nên cũng có thể xem là một dạng hội hoạ không chủ đích
16. Tình huống và cách xử lý tình huống sẽ quyết định giá trị của tác phẩm
17. Về mặt hình thức, các nghệ sĩ thực hành theo cách thức của Hội hoạ Tình huống, thường là các nghệ sĩ đa phong cách hoặc không có phong cách
18. Theo quan điểm của Hội hoạ Tình huống, phong cách chưa [và sẽ không] bao giờ nên là một thành tựu, chúng chỉ nên được xem như là sự mất cảnh giác (của nghệ sĩ) trong (quá trình) thực hành
19. Nghệ sĩ, cần thiết có thể phá vỡ hầu hết nguyên tắc của hội hoạ, nếu biết tuân thủ logic của tình huống
20. Thực hành Hội hoạ Tình huống buộc nghệ sĩ phải vừa nhập tâm vừa tỉnh táo, vừa tuôn trào vô thức vừa lạnh lùng ý thức
21. Tình huống hội hoạ có thể kết thúc rất nhanh, nhưng cũng có thể kéo dài vô tận
22. Với Hội hoạ Tình huống, các nghệ sĩ phải sử dụng cả vô thức lẫn ý thức trong thực hành, vô thức lúc cảm xúc, tự động, ý thức khi đắn đo xử lý
23. Trong Hội hoạ Tình huống, không có đất cho các ý tưởng, cùng lắm chỉ xuất hiện các ý định
24. Thay vì các ý tưởng, hãy để các tình huống dẫn dắt
25. Có thể xem cảm giác như là một bậc thầy dẫn đườngTop of Form
26. Nghệ thuật không nên được định hình bởi các ý tưởng, mà chỉ bởi các tình huống
27. Hội hoạ Tình huống không theo đuổi bất cứ truyền thống nào, nó chỉ chia sẻ và tương tác với tình huống mà thôi
28. Chỉ có tình huống hội hoạ mới mang lại cảm giác thuần tuý cho các nghệ sĩ trong quá trình thực hành
29. Thế giới xuất hiện, sau các tình huống
30. Tình huống chắc chắn không phải là thượng đế, nhưng có lẽ ra đời cùng lúc với thượng đế
31. Sự vô nghĩa giết chết nhiều thứ nhưng không giết chết được nghệ thuật.
32. Nghệ thuật có thể không cần đến ý nghĩa, nhưng nghệ thuật cần tình huống. Tình huống là ý nghĩa cơ bản nhất của nghệ thuật
33. Thế giới là một hình thức phù hợp để diễn đạt các tình huống
34. Sao lại là cái đẹp, mà không phải là các tình huống, khi cần đặt niềm tin?!
35. Chỉ có tình huống mới tạo nên con người, nói cách khác chỉ có tình huống mới có thể giúp con người trở thành người đúng nghĩa trong thời đại. Con người thời đại này là con người tình huống, nghệ thuật thời đại này là nghệ thuật Tình huống
36. Nghệ sĩ thực hành Hội hoạ Tình huống không cảm thấy lo âu hoặc hoang mang khi chạy theo các tình huống hội hoạ. Mặc dù không thể biết mình đang đi đâu và sẽ đến đâu, các nghệ sĩ cảm thấy vui vẻ và khoái cảm vì điều đó, một cảm giác phiêu lưu thuần tuý
37. Đón nhận tình huống cũng như/là đón nhận sự bất ngờ, nghệ thuật cũng trở nên khó lường hơn
38. Vấn đề là chúng ta không thể nào bình đẳng trước cái đẹp, mà chỉ có thể bình đẳng trước các tình huống
39. Mà các tình huống thì luôn vô hạn.

Bùi Chát
Sài gòn 2020