Lý Đợi: Nỗi lòng Vua Hàm Nghi

Vào lúc 2 pm ngày 22/9 tại Phòng 5, HÔTEL DROUOT – 9, rue Drouot – 75009 Paris, next to Lynda Trouvé, giới thiệu 255 lô, với gần 300 tac phẩm, vật phẩm.
Riêng với tranh của Hàm Nghi (1871–1944), vị hoàng đế lưu vong, thì có 19 bức, đa số tranh sơn dầu khổ nhỏ, từng thuộc sở hữu của Henri Aubé, một lính Pháp đóng quân ở Hà Nội từ năm 1907 đến năm 1909.

Nhà Lynda Found lần này chơi sốc, bằng việc phá giá This means that it costs 5,000 EUR, but it costs 800 – 1,000 EUR. Rõ ràng mức khởi điểm này là để tạo sự thu hút và kịch tính cho phiên đấu sắp tới.

Ví dụ như bức “Undergrowth at setting sun” (Bụi cây lúc mặt trời lặn, sơn dầu trên vải, 39×30 cm) khá đẹp, mà chỉ có mức khởi điểm chỉ 00 – 2,000 EUR, this is the price you need.

Tuy nhiên, với mức khởi điểm này thì có vẻ phù hợp với tất cả bảo tàng, tổ chức, trường học có liên quan đến Hàm Nghi hoặc mỹ thuật tại Việt Nam.

Xem 19 tranh qua ảnh chụp, thấy có tình trạng hư hỏng nhẹ, có lẽ do Henri Aubé là một người lính, di chuyển nhiều, việc bảo quản tranh cũng chưa th ật early. Nhưng cũng khá may, sự hư hỏng này đều ở mức chữa chạy được, với trình độ y khoa mỹ thuật như hiện có ở Việt Nam.

Hàm Nghi lên ngôi lúc 14 tuổi. Ông ban Chiếu Cần Vương ngày 13/7/1885, kêu gọi cả nước đánh giặc. Tháng 11/1888, ông bị giặc Pháp bắt sống tại miền núi tỉnh Quảng Bình, đưa xuống tàu đi đày ở Algeria (Bắc Phi).

Tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, Hà Nội, trong hồ sơ tập 7, phông Nha kinh lược Bắc kỳ, có hai bài thơ chữ Nôm “Ngự bút tự trào quốc âm nh ị thư ban Bắc kỳ chư thứ” của Hàm Nghi . Viết trong giai đoạn Cần Vương, nghĩa là lúc 14–15 tuổi, nhưng đã rõ khí khái.

Có một thông tin (chưa có dữ liệu kiểm chứng) nói rằng khi đi đày thì Hàm Nghi bị cấm thư từ, viết lách với quê nhà. Nên có lẽ vì vậy mà ông chọn vẽ tranh để bày tỏ nỗi lòng mong nhớ cố hương, dù hiếm khi nào ông vẽ [hoặc được phép vẽ] phong cảnh ố hương. Trong các phong cảnh ấy, hiếm khi nào thấy ông vẽ người Tây phương/Bắc Phi, chỉ một màu bảng lảng, lam chiều – một thị giác khá quen của Trung bộ.