Trần Nam Anh: Trump “bắt tay” Putin, bỏ rơi Ukraine – và cả trật tự thế giới

Sự kiện nổi bật:

Ngày 19/5/2025, Donald Trump – ứng viên tổng thống Mỹ và là chính khách đầy tranh cãi – đã có cuộc điện đàm dài 2 giờ với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Kết quả? Không có yêu cầu ngừng bắn. Không có áp lực nào lên Điện Kremlin. Không một lời đề cập đến các vụ tấn công vào dân thường. Thay vào đó là lời ca tụng một tương lai “thương mại quy mô lớn” với Nga sau chiến tranh.

Trump không chỉ rút Mỹ khỏi vai trò trung gian, mà còn ngỏ ý rằng Giáo hoàng (sai tên!) có thể thay Mỹ đứng ra hòa giải. Trong khi ông nhấn mạnh: “Đây là chuyện của châu Âu.”

Nhưng điều đó không đúng. Và Trump biết điều đó.

Ukraine bị bỏ rơi – Nga được chắp thêm cánh

Không chỉ thiếu ủng hộ từ phía Mỹ, Ukraine đang đối mặt với sự áp đảo chiến lược từ một trục trục tà ác đang hình thành: Nga – Trung Quốc – Bắc Triều Tiên.

• Trung Quốc đang viện trợ toàn diện cho Nga – từ thiết bị hàng không, linh kiện vũ khí, bán dẫn, thậm chí cả drone quân sự và thiết bị tác chiến điện tử. Báo cáo tình báo của NATO trong tháng 5/2025 khẳng định: các công ty quốc doanh Trung Quốc đang làm trung gian cung ứng các linh kiện bị cấm vận qua Kazakhstan và Uzbekistan. Một số tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Nga tại Tula, Kaluga và Rostov hiện đang vận hành gần công suất tối đa – điều không thể có nếu không có hậu cần từ Trung Quốc.

• Bắc Triều Tiên không chỉ viện trợ đạn pháo, mà còn đưa ra thông điệp chính thức ủng hộ Nga trong cuộc chiến “giải phóng Donbas”. Họ đã gửi hơn 3 triệu quả đạn pháo 122mm và 152mm, cùng UAV tấn công kiểu kamikaze. Thậm chí, tình báo Hàn Quốc nghi ngờ đã có sự hiện diện kỹ thuật viên Bắc Triều Tiên trong các đơn vị tác chiến điện tử của Nga gần Kharkiv. Một quan chức Bình Nhưỡng từng tuyên bố sẵn sàng “chiến đấu cùng nước Nga trong bất kỳ mặt trận nào” – nếu được yêu cầu.

Trong khi đó, các trận đánh ác liệt tại Pokrovsk và Toretsk cho thấy Ukraine đang bị ép đến sát biên giới hành chính vùng Donetsk – nơi Putin từng tuyên bố “phải thuộc về nước Nga” dù có đàm phán hay không.

Châu Âu phản ứng – nhưng Mỹ thì đang trượt dài

Để phản ứng với tình hình, EU và Anh đã tung ra gói cấm vận mở rộng, trừng phạt hàng chục tổ chức và cá nhân liên quan đến quốc phòng và công nghệ cao của Nga – đặc biệt là các nhà cung cấp linh kiện từ Trung Quốc và các quốc gia Trung Á. Các ngân hàng dính líu đến chuyển tiền mua drone, các công ty hậu cần ẩn danh ở Kyrgyzstan, và cả những thực thể cung cấp AI cho mục đích quân sự đều nằm trong danh sách đen.

Nhưng khi Mỹ không còn giữ vai trò đầu tàu, sức mạnh răn đe toàn cầu đang suy giảm nghiêm trọng. Trump đang ngầm phát đi thông điệp: “Tôi không còn quan tâm. Hòa bình với điều kiện của Putin cũng được.”

Phân tích: Trump – từ “người hứa hòa bình” thành người đổ thêm dầu vào lửa

Từng tuyên bố sẽ “kết thúc chiến tranh Ukraine trong 24 giờ”, giờ đây Trump lại rút lui, phó mặc Ukraine cho vận mệnh và cho phép Putin dẫn dắt ván cờ toàn cầu. Điều đó không chỉ là sự phản bội Ukraine, mà còn là sự khinh suất chiến lược đối với cả NATO và thế giới dân chủ.

Trump tin rằng bắt tay độc tài là con đường ngắn nhất đến ổn định. Nhưng lịch sử đã chứng minh: bắt tay Hitler năm 1938 không ngăn được chiến tranh. Để yên cho Putin hôm nay, có thể sẽ mở đường cho một thế giới nơi Trung Quốc tấn công Đài Loan, Iran đè bẹp Israel, và Triều Tiên nã pháo xuống Seoul mà không lo bị trừng phạt.

Cái gọi là “thương mại quy mô lớn với Nga hậu chiến” của Trump giống như xây một cây cầu vàng cho kẻ xâm lược, bất chấp xương máu của người Ukraine.

Lời cảnh báo: Nếu Mỹ quay lưng, bóng tối sẽ thắng thế

Trong lúc các trận địa tại Donbas nóng lên từng giờ, quân Nga tiến sát Sloviansk, và drone Trung Quốc bay vè vè trên tiền tuyến Ukraine, câu hỏi không phải là “Trump có thực hiện lời hứa hòa bình không?”, mà là: liệu ông có đang vô tình hoặc cố ý tiếp tay cho một trật tự thế giới phi dân chủ, nơi độc tài ngồi ghế trên?

Lịch sử sẽ không tha thứ cho sự im lặng. Và nếu Trump trở lại Nhà Trắng, cái giá mà cả thế giới phải trả sẽ không chỉ là Ukraine – mà là sự sụp đổ niềm tin vào luật pháp quốc tế.

Trần Nam Anh 

Tổng hợp và bình luận