Vũ Đức Khanh: Tô Lâm Nhìn Lại Việt Nam Cộng Hòa – Bước Ngoặt Hay Chiến Thuật?

Gần đây, dư luận xôn xao trước những phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm, trong đó có những nhận xét tích cực về Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) [1], [2]

Từ việc đề cập đến sự phát triển vượt bậc của Sài Gòn trước năm 1975 so với các nước trong khu vực, cho đến việc nhắc đến VNCH như một ví dụ đáng học hỏi, đây có thể được xem là một dấu hiệu thay đổi trong cách lãnh đạo Việt Nam nhìn nhận về lịch sử. 

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: liệu đây có thực sự là một bước ngoặt trong tư duy chính trị, hay chỉ là một chiến thuật tạm thời nhằm thúc đẩy cải cách kinh tế và xoa dịu dư luận? 

Sự cần thiết của cái nhìn công bằng về lịch sử

Một dân tộc trưởng thành là một dân tộc dám đối diện với lịch sử của mình một cách trung thực. 

VNCH đã từng bị nhìn nhận hoàn toàn tiêu cực bởi định kiến chính trị trong suốt nhiều thập niên. 

Nhưng sự thật là, bên cạnh những yếu kém và thất bại của mình, VNCH cũng có những thành tựu đáng ghi nhận, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, và văn hóa.

Việc nhìn nhận lại những khía cạnh này không chỉ nhằm hòa giải lịch sử mà còn cung cấp những bài học quý báu cho hiện tại. 

Sự phát triển nhanh chóng của Sài Gòn trước năm 1975 không chỉ là kết quả của điều kiện địa lý thuận lợi, mà còn là nhờ những chính sách thúc đẩy kinh tế thị trường, tự do thương mại, và một nền hành chính tương đối hiệu quả so với các nước trong khu vực thời đó.

Học hỏi lịch sử: Chỉ cải cách kinh tế là chưa đủ

Những lời khen ngợi về mô hình phát triển kinh tế của VNCH có thể xem là một bước khởi đầu đáng chú ý. 

Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở việc học hỏi cách quản lý kinh tế mà không đi kèm với sự thay đổi trong tư duy chính trị, thì cải cách sẽ chỉ mang tính bề mặt. 

Lịch sử VNCH cho thấy rằng một nền kinh tế muốn phát triển bền vững phải đi đôi với những giá trị như quyền tự do cá nhân, báo chí độc lập, và sự hiện diện của các tổ chức xã hội dân sự. 

Đây là những yếu tố nền tảng giúp VNCH tạo ra một môi trường kinh tế và văn hóa năng động trong giai đoạn ngắn ngủi tồn tại của mình. 

Nếu bỏ qua những yếu tố này, Việt Nam có nguy cơ chỉ đạt được những thành tựu kinh tế ngắn hạn mà không có sự phát triển toàn diện.

Đoàn kết dân tộc và hóa giải lịch sử 

Những phát biểu về VNCH không chỉ mang ý nghĩa về mặt kinh tế, mà còn có tiềm năng mở ra một cơ hội lớn để hàn gắn những chia rẽ lịch sử. 

Trong suốt nhiều thập niên, vết thương từ cuộc chiến tranh Việt Nam vẫn còn hiện hữu, đặc biệt trong cộng đồng người Việt hải ngoại. 

Việc nhìn nhận những mặt tích cực của VNCH có thể là một cách để xây dựng niềm tin và thu hút sự đóng góp từ cộng đồng này cho sự phát triển của đất nước.

Tuy nhiên, để đạt được sự hòa giải thực sự, điều này cần được thực hiện một cách chân thành và đi kèm với những hành động cụ thể, chẳng hạn như sửa đổi chương trình giáo dục lịch sử, cho phép các cuộc thảo luận công khai và nghiên cứu đa chiều về giai đoạn này, cũng như thừa nhận các đóng góp của những cá nhân từng thuộc VNCH vào sự phát triển của Việt Nam ngày nay. 

Bước ngoặt hay chiến thuật?

Cuối cùng, câu hỏi lớn nhất vẫn là: liệu đây có phải là một bước ngoặt trong tư duy của lãnh đạo Việt Nam, hay chỉ là một chiến thuật chính trị để giải quyết các vấn đề ngắn hạn? 

Nếu đây thực sự là một bước ngoặt, chúng ta cần nhìn thấy sự thay đổi không chỉ trong lời nói mà còn trong hành động. 

Những cải cách thể chế, như đảm bảo quyền tự do báo chí, xây dựng hệ thống pháp quyền mạnh mẽ, và thúc đẩy dân chủ ở cơ sở, sẽ là minh chứng rõ ràng nhất. 

Ngược lại, nếu đây chỉ là một chiến thuật nhằm thúc đẩy cải cách kinh tế trong ngắn hạn, thì nỗ lực này sẽ không mang lại sự phát triển bền vững mà đất nước cần.

Lời Kết 

Việc nhìn nhận lại VNCH không chỉ là vấn đề của quá khứ, mà còn là chìa khóa để định hình tương lai. 

Một đất nước muốn phát triển thịnh vượng và bền vững cần dám học hỏi từ những bài học lịch sử, không phân biệt ý thức hệ hay định kiến chính trị.

Nếu lãnh đạo Việt Nam thực sự muốn mở ra một kỷ nguyên mới, họ cần chứng minh rằng những lời nói về VNCH không chỉ là chiến thuật tạm thời, mà là một phần của một chiến lược toàn diện nhằm xây dựng một xã hội tự do, dân chủ, và thịnh vượng hơn. 

Đây không chỉ là trách nhiệm đối với lịch sử, mà còn là trách nhiệm đối với thế hệ tương lai của dân tộc.

Vũ Đức Khanh

——————

[1] Tổng Bí thư: Nguy cơ tụt hậu nếu không tìm con đường mới

https://vnexpress.net/tong-bi-thu-nguy-co-tut-hau-neu-khong-tim-con-duong-moi-4837417.html

[2] Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm, phiên thảo luận tổ ngày 13.2.2025, Báo Thanh Niên