Vũ Đức Khanh: Viễn Ảnh Hòa Bình Ukraine Và Tương Lai EU Trong Trật Tự Thế Giới Mới

I. Lời Mở Đầu

Cuộc chiến tại Ukraine đã bước sang năm thứ ba nhưng đúng hơn là năm thứ 11 kể từ khi Putin xua quân xâm chiếm Crimea (20/2/2014), trở thành điểm nóng địa chính trị lớn nhất của thế kỷ 21. 

Đây không còn chỉ là một cuộc xung đột khu vực mà đã trở thành phép thử đối với trật tự thế giới, vai trò của các cường quốc, và tương lai của châu Âu.

Trong bối cảnh đó, EU đối diện với một thực tế không thể né tránh: họ phải tự quyết định vận mệnh của chính mình. 

Khi các ưu tiên chiến lược của Mỹ thay đổi, châu Âu không còn có thể dựa dẫm vào Washington mà phải tự định hình vai trò của mình trong trật tự thế giới mới.

Bài tiểu luận này sẽ trình bày một giải pháp hòa bình thực tế cho Ukraine, đồng thời phân tích những lựa chọn chiến lược của EU để duy trì an ninh, phát triển kinh tế và đối phó với những thách thức toàn cầu, bao gồm cả quan hệ với Trung Quốc.

Đất nước và con người Ukraine xinh đẹp, hiền hòa

II. Con Đường Hòa Bình Cho Ukraine: Lối Thoát Cho Nga, Ukraine Và Châu Âu

1. Lối Thoát Danh Dự Cho Nga

Một nền hòa bình bền vững không thể chỉ đơn thuần là sự thất bại của một bên và chiến thắng của bên kia. 

Một giải pháp khả thi phải đảm bảo rằng Nga có thể rút lui trong danh dự mà không bị xem là kẻ bại trận.

Hiện tại, Moscow đang bị mắc kẹt trong một cuộc chiến tiêu hao mà họ không thể thắng áp đảo, trong khi nền kinh tế chịu tổn thất nặng nề bởi các lệnh trừng phạt. 

Dù Nga vẫn trụ vững, nhưng tương lai dài hạn không hề sáng sủa. 

Một thỏa thuận hòa bình có thể là cách tốt nhất để Nga tái gia nhập cộng đồng quốc tế, phục hồi kinh tế và duy trì vị thế siêu cường.

2. Giải Pháp Trung Lập Cho Ukraine

Chìa khóa của hòa bình nằm ở việc đảm bảo chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine trong khi vẫn tôn trọng một số lợi ích chiến lược của Nga. 

Một số nguyên tắc chính có thể bao gồm:

• Ukraine trở thành một quốc gia trung lập, không gia nhập NATO nhưng có quyền hợp tác quốc phòng với EU và các đối tác khác.

Crimea và Donbass có cơ chế tự trị đặc biệt, với sự đảm bảo của cả Ukraine, Nga và EU.

• Nga cam kết tôn trọng biên giới của Ukraine, đổi lại phương Tây giảm dần các lệnh trừng phạt nếu Nga tuân thủ cam kết.

• Ukraine nhận được đảm bảo an ninh từ một liên minh châu Âu, trong đó EU sẽ đóng vai trò chính thay vì NATO.

Giải pháp này không phải là sự nhượng bộ một chiều mà là một thực tế chính trị giúp chấm dứt chiến tranh, bảo vệ Ukraine và tạo cơ hội cho Nga thoát khỏi bế tắc hiện tại.

3. Vai Trò Của EU Trong Quá Trình Hòa Bình

EU phải đóng vai trò chủ đạo trong việc thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình. 

Họ không thể tiếp tục phụ thuộc vào các biến động chính trị tại Mỹ mà cần tự xác định vị trí của mình trong tiến trình hòa giải. 

Một chính sách thống nhất, thực tế và mang tính chiến lược sẽ giúp EU không chỉ bảo vệ lợi ích của Ukraine mà còn giữ vững an ninh châu Âu.

III. EU Và Trật Tự Thế Giới Mới: Định Vị, Định Hướng, Định Hình

1. EU Phải Tự Lo Cho Mình

Nhận thức chung của châu Âu hiện nay là họ không thể trông chờ vào Mỹ như trước đây. 

Trong một thế giới đa cực, EU cần tăng cường khả năng tự vệ và đầu tư mạnh mẽ hơn vào quốc phòng. Điều này có nghĩa là:

• Thành lập một lực lượng phòng thủ chung châu Âu, giảm sự phụ thuộc vào NATO.

• Tăng cường sản xuất vũ khí và công nghệ quân sự nội địa, giảm bớt ảnh hưởng từ Mỹ.

• Củng cố hợp tác giữa Đức, Pháp và Anh để dẫn dắt EU một cách hiệu quả.

2. Chống Lại Chủ Nghĩa Cực Hữu Và Độc Tài

Một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với EU không chỉ đến từ bên ngoài mà còn từ bên trong. 

Sự trỗi dậy của các đảng cực hữu và chủ nghĩa dân túy có thể làm châu Âu suy yếu từ nội bộ.

EU phải bảo vệ các giá trị dân chủ của mình, chống lại xu hướng độc tài, đồng thời duy trì sự đoàn kết giữa các nước thành viên. 

Nếu không làm được điều này, EU sẽ không thể tồn tại lâu dài trong vai trò một lực lượng toàn cầu độc lập.

3. Định Hình Tương Lai Kinh Tế Và Công Nghệ

EU không chỉ cần mạnh về quốc phòng mà còn phải bắt kịp trong cuộc đua công nghệ và kinh tế với Mỹ và Trung Quốc. Điều này bao gồm:

• Đầu tư mạnh vào trí tuệ nhân tạo, công nghệ xanh và kỹ thuật số.

• Tạo ra một thị trường nội khối vững mạnh hơn, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

• Tăng cường quan hệ thương mại với các nước châu Á và châu Phi, mở rộng ảnh hưởng kinh tế toàn cầu.

IV. EU Và Trung Quốc: Một Cách Tiếp Cận Cân Bằng

Với việc Mỹ đang tập trung vào các vấn đề nội bộ và chuyển hướng đối đầu với Trung Quốc, EU cần có cách tiếp cận thực tế hơn với Bắc Kinh.

1. Không thể tách rời hoàn toàn Trung Quốc – EU vẫn cần Trung Quốc về kinh tế, nhưng phải giảm bớt sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng.

2. Cạnh tranh nhưng không đối đầu – EU cần giữ quan hệ thương mại với Trung Quốc trong khi bảo vệ lợi ích chiến lược của mình.

3. Hợp tác với Ấn Độ và các quốc gia khác – Một chính sách cân bằng sẽ giúp EU có thêm lựa chọn và giảm bớt sự phụ thuộc vào bất kỳ siêu cường nào.

V. Kết Luận

Trật tự thế giới đang thay đổi, và EU không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự quyết định số phận của mình.

Hòa bình Ukraine phải đi kèm với một giải pháp thực tế, đảm bảo chủ quyền của Kyiv nhưng cũng cho Nga một lối thoát danh dự.

EU cần đoàn kết, tăng cường quốc phòng, bảo vệ nền dân chủ và phát triển kinh tế, công nghệ để cạnh tranh trong thế giới đa cực.

Quan hệ với Mỹ vẫn quan trọng, nhưng EU phải tự đứng vững mà không quá phụ thuộc vào Washington.

Đối với Trung Quốc, EU cần có chính sách độc lập, không đối đầu nhưng cũng không bị chi phối.

Đây là thời điểm quan trọng quyết định tương lai của châu Âu trong thế giới mới. 

Nếu EU có thể vượt qua thử thách này, họ không chỉ bảo vệ chính mình mà còn góp phần định hình một trật tự thế giới ổn định, hòa bình và thịnh vượng hơn.

Vũ Đức Khanh

*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Diễn Đàn Thế Kỷ.