Nguyễn Văn Tuấn: Thiện Tâm, Tham Ái và Tha Hóa

Theo dõi những người theo tăng đoàn Minh Tuệ, tôi liên tưởng đến một bức tranh xã hội mà trong đó có những ‘the good, the bad, the ugly’ (người thiện, kẻ ác, và kẻ xấu xí). 

Họ đến từ khắp nẻo — kể cả Việt Nam, Mĩ, Canada, Nga — đan xen số phận. Mỗi người, với một cá tánh, đến với tăng đoàn với một mục đích riêng. Có người chỉ muốn giúp việc cho tăng đoàn. Có người chỉ đơn giản kiếm tiền qua câu view và câu like. Lại có người có lẽ được giao nhiệm vụ theo dõi tăng đoàn. 

Họ đến rồi đi. Một số họ sau khi ra đi để lại những dấu ấn hoặc cao đẹp, nhưng cũng có người để lại sau lưng những gì đáng để quên đi. 

Có kẻ hướng thiện, có kẻ mưu cầu lợi ích thấp hèn, và có kẻ để lòng ác che mờ ánh sáng. Nói theo phim: the good, the bad, the ugly. 

Trong bức tranh đó, ba mảng màu tương phản hiện lên rõ nét: người thiện với lòng từ bi vô ngã, kẻ ác với tham vọng và dối trá, và kẻ xấu xí với những mưu toan tầm thường. Như một khúc ca bi tráng, hành trình này phô bày bản chất đa diện của con người, nơi ánh sáng và bóng tối mãi đan xen.

Người thiện

Giữa muôn trùng sóng gió, PN, một cư sĩ Phật giáo Hòa Hảo, tỏa sáng như ngọn đuốc dẫn đường. Với sự uyên thâm trong kinh Phật, anh ‘xuất khẩu thành kinh’, khiến người nghe nể phục. Quá khứ của anh là chuỗi ngày học đạo, giảng đạo, và làm từ thiện, ghi dấu trong lòng cộng đồng. 

Khi tăng đoàn bị giam cầm bởi nhóm Thalawat và Báu tại Thái Lan, chính PN đã dũng cảm giải thoát họ, mở lối cho hành trình mới. Dù không chánh thức mang danh trưởng đoàn, anh đã dẫn dắt tăng đoàn qua Thái Lan, Mã Lai, Singapore, Tích Lan, và cuối cùng đặt chân lên đất Phật Ấn Độ. 

Nhưng anh không đơn độc. Ba nhà hảo tâm—những người phụ nữ từ Tây Úc—đã âm thầm góp phần lớn, chi trả những khoản tiền không nhỏ để bảo đảm cho sự di chuyển của tăng đoàn qua những chặng đường gian khó. Như những bóng hồng lặng lẽ, họ không tìm danh tiếng, mà chỉ gởi gắm lòng từ bi qua những đóng góp vô ngã, trở thành những trụ cột thầm lặng nâng đỡ hành trình tâm linh. 

PN và ba nhà hảo tâm đó là hiện thân của lòng thiện, của sự cống hiến không toan tính, là những ngọn gió mát lành giữa sa mạc dục vọng.

Kẻ ác

Như là một qui luật, nơi có ánh sáng thì bóng tối luôn rình rập. ĐVB, người từng bước vào hành trình với lòng nhiệt thành, đã để dục vọng quyền lực làm lu mờ tâm hồn. Từ một kẻ ‘hỗ trợ,’ anh tự phong mình làm ‘trưởng đoàn’, áp đặt lối quản lí cứng nhắc, mang hơi hướng công an hơn là người tu tập. 

Sự ngạo mạn ấy dẫn đến bất mãn, và khi bị thầy Minh Tuệ nhẹ nhàng từ chối quay lại, ĐVB lao vào cõi mạng, dệt nên những thuyết âm mưu huyễn hoặc, vu khống các thành viên tăng đoàn để trục lợi. Hành vi của anh, đáng buồn thay, mang về nguồn lợi không nhỏ từ sự dối trá.

Cùng với ĐVB, Thích Nhật Từ là một bóng tối khác, có thể nói là ‘rất tối’. Là một nhân vật có tiếng xấu trong giới tu hành, ông đã gởi đơn tố cáo và vu khống thầy Minh Tuệ từ Thái Lan sang Tích Lan, gieo rắc nghi ngờ và gây ra không ít khó khăn cho hành trình của tăng đoàn. 

Những lá thư tố cáo đó, tuy rất nghèo về chứng cớ và lí luận, nhưng rất giàu ác ý. Nhật Từ đã làm xáo trộn niềm tin của nhiều người và đặt thầy Minh Tuệ vào những thử thách không đáng có. 

Cả ĐVB và Nhật Từ, mỗi người một cách, đã để lòng ác và tham vọng che mờ ánh đạo, trở thành những vết mực đen trên bức tranh linh thiêng của tăng đoàn.

Kẻ xấu xí

Nếu ĐVB và Nhật Từ là bóng tối của tham vọng, thì đội ngũ YouTuber từ Việt Nam và phương Tây là hiện thân của sự méo mó, nơi đạo đức bị đánh đổi vì lợi ích tầm thường. Khoác áo ‘yêu nước’ nhưng kém học thức (và do đó kém ý thức), họ gây ồn ào và làm xấu hình ảnh của một Việt Nam hiện đại. 

Họ tung tin thất thiệt. Họ dựng chuyện sai sự thật để câu view, câu like. Họ hành động bất chấp những giá trị căn bản nhứt của một con người. 

Trong số đó, M16 TQT, từ Mĩ, là câu chuyện trớ trêu nhứt. Ban đầu, anh ta đến Ấn Độ với tuyên bố ‘dẹp loạn’ những YouTuber ‘dơ bẩn’, nhưng chỉ sau một thời gian, chính anh ta bị cuốn vào vòng xoáy ấy. 

Bị nhóm YouTuber Việt Nam hành hung, anh chạy trốn, chỉ để rồi trở thành một kẻ còn ‘dơ’ hơn, ngày đêm công kích cá nhân, đặc biệt nhắm vào PN với những lời lẽ nhảm nhí và hiểm độc. 

Hành vi của những người này làm xấu đi hình ảnh Việt Nam trên không gian mạng, phơi bày thực trạng đau lòng khác: một bộ phận không nhỏ người Việt bị cuốn vào cơn lốc của sự dễ dãi, chạy theo lợi nhuận nhanh chóng thay vì lao động chân chánh. 

Hành vi đó, thu hút hàng triệu lượt xem, là lời cảnh tỉnh về dân trí và dân khí thấp kém, như cụ Phan Châu Trinh từng kêu gọi: ‘Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh.’

Bức tranh xã hội và bài học 

PN và ba nhà hảo tâm từ Úc, dù là những ngọn lửa sáng, lại trở thành mục tiêu của ganh ghét. Những ‘Báo con’ — đàn em của ĐVB — dùng đủ chiêu trò không ngừng công kích PN. Họ moi móc quá khứ với những cáo buộc vô căn cứ về cờ bạc, nợ nần. Trớ trêu thay, qua những ‘phỏng vấn’ đầy ác ý đó, người ta lại thấy được lòng hảo tâm của anh trong xóm làng! 

Tin đồn về sổ băng 5 triệu USD hay ‘bitcoin’ được tung ra, nhưng không một chứng cớ nào đứng vững. Họ dùng thủ thuật gaslighting để gieo nghi ngờ. Vậy mà, những lời dối trá đầy ác ý đó vẫn cuốn hút hàng triệu con người, để lại nỗi ngậm ngùi về sự dễ dãi trong niềm tin của một bộ phận công chúng.

Hành trình của tăng đoàn Minh Tuệ, như một tấm gương phản chiếu bản chất con người, là nơi lòng thiện và cái ác, sự cao cả và thấp hèn đan xen. 

Ở đó, chúng ta thấy PN và những nhà hảo tâm Úc như những ngôi sao sáng, ĐVB và Nhật Từ như những đám mây u ám, và đội quân YouTuber như những vệt màu loang lổ, làm nhơ nhuốc bức tranh tâm linh. 

Nhưng trên tất cả, hành trình đó nhắc nhở chúng ta về sứ mệnh khai mở trí tuệ, chấn hưng tinh thần, và xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, như lời cụ Phan Châu Trinh vẫn vang vọng qua thời gian.

***

Nguyễn Văn Tuấn