Diễn Đàn Thế Kỷ là một diễn đàn độc lập, đón nhận sự cộng tác của tất cả mọi người, trong và ngoài nước, với ước vọng đóng góp cho việc xây dựng một nước Việt mới, dân chủ, tự do, nhân bản. Diễn Đàn Thế Kỷ tôn trọng sự thực khách quan, đấu tranh cho tự do báo chí, bởi vì tự do báo chí là căn bản của các quyền tự do khác. Khi tự do báo chí bị bóp nghẹt trong tay một đảng cầm quyền, dân tộc sẽ trở thành nô lệ.
Mở cửa tiệm bước vào, sau quày thu ngân, Không thấy Emily. Christopher ngước lên: _ “Anh Danh, hôm nay có hàng mới. Xì líp kiểu phi châu. Độc đáo lắm.” _ “Phi châu làm gì mặc xì líp. Họ mang ống tre.” Tôi đùa. “Emily không đi làm?” _ “Cô nghỉ. Hôm nay có kinh, hành nhứt đầu.” Danh đi làm lúc 5 giờ sáng, ra về…
[Văn bản đầu tiên được đăng trên tờ Việt Báo, ngày 25 tháng 4, 2025. Vì giới hạn của trang báo, có một số vấn đề cần khai triển và lý luận chi tiết hơn, đã không thể thực hiện. Trong bài này, tôi xin bổ sung một số suy nghĩ mở rộng và một số vấn đề cần xem xét theo các trào lưu học phái, đồng…
Hối hận? Ai mà không có hối hận? Rồi làm gì với hối tiếc ân hận đó? Biển đêm như vô thức một màu đen mênh mông, nhưng biển chứa toàn bộ lịch sử con người từ lúc còn là tế bào phôi sống cho đến khi biến thành DNA, rồi từ thú vật tiến lên con người. Lịch sử đó đầy ngập dữ liệu nhưng chôn sâu…
Tóc rơi tờ lịch cũ Sớm đó, cha xé tờ lịch, biết hôm qua vừa hết. Chưa biết đời mỏi mệt khi hồn treo cổ nhìn qua song tù. Tờ lịch xé để trên đầu tủ, cơn gió thổi qua, bay lên la đà diễn nghĩa Xuân Thu. Từ đó, tờ đó, ngày đó không bao giờ trở lại. Tờ lịch cũ đáng giá bao nhiêu? Sao lòng…
50 năm kỷ niệm tháng 4, 1975 Với bạn bè, những tâm tình còn tiếc một thời. Sống vong nhà mỗi năm mỗi kỷ niệm: 30 tháng 4. Mỗi 10 năm kỷ niệm mòn dần. 50 năm sau, kỷ niệm còn lại cây đinh rỉ sét Treo lung lay, nặng quá, cũ quá, bản đồ miền nam. Sống ở Mỹ, tự nguyện, cảm giác bất đắc dĩ tự…
Lời bình của nhà thơ Thận Nhiên: Tô Phở Việt Nam là một bài thơ lặng lẽ mà day dứt, như một lời mặc niệm nhẹ nhàng dành cho những người đã phải rời xa đất nước, và cho một Việt Nam chỉ còn lại trong ký ức và trong tô phở nóng. Tô phở ở đây không đơn giản là món ăn — nó là một biểu…
Mỗi sáng Chủ Nhật phân vân uống cà phê hay rửa mặt. Uống cà phê vì lười rửa mặt hay rửa mặt uống cà phê không ngon? Đi dạo đường mòn hay xem tin tức trước? Viết đôi điều trái ngược với thói quen hay theo thói quen mặc quần em trong quần dài? Suy nghĩ ngần ngại vài chủ đề giá trị hay lỏng hồn rầm rì…
Lơ đãng nhìn mây trời và đèn đường, tôi từ tốn chuyển xe sang tuyến trái để cua. Cha tôi thường nói, “Con phải tập bỏ tính lơ đễnh, nếu không, sẽ có ngày gặp phiền phức.” Nhưng lơ đễnh là nơi nghệ sĩ lang thang, ngẫu hứng tìm thấy những sáng tạo không ngờ. Chợt thoáng trong hộp kính nhìn lui, thấy chiếc xe đen nhỏ bắn…
Xác Hoàng cháy đen, tìm thấy, kẹt trong chiếc xe nổ tung, cháy rụi. Đáng lẽ nhà quàn không trưng bày trong hòm mở nắp, nhưng di chúc của anh, đã viết sẵn, muốn được nhìn thấy người thân, bạn bè, người quen một lần cuối. Hoặc đó là câu viết trá hình cho ý nghĩ ngược lại. Anh có tiểu sử làm việc cho văn phòng thám…
Khang mân mê khẩu súng nhỏ nằm gọn trong lòng tay. Khẩu súng chỉ có hai viên đạn, kiểu dành riêng cho các quí tộc Pháp phòng thân. Tiếng ông ngoại trở về trong trí. _ “Khang, năm nay con lên đại học, đi xa nhà, ông ngoại cho con khẩu súng này để tự vệ. Bản chất con yếu đuối, cảm giác lạnh của sắt sẽ giúp…
Văn học phát xuất từ văn chương. Trước hết, bản sắc lý thuyết văn học đến từ bản sắc văn chương. Cơ sở trực diện nhất là ngôn ngữ, dẫn đến câu hỏi: tính chất ngôn ngữ văn chương là gì? Hoặc đặt câu hỏi mở rộng hơn: Tính chất ký hiệu văn chương là gì? “Tôi đứng bên này sông, bên kia vùng giặc đóng.” Câu này…
Trí tuệ nhân tạo, hay AI, là công nghệ đang làm mưa làm gió trên toàn thế giới. Nó liên quan đến mục đích sao chép nhận thức của con người. Nó đã phát triển nhanh chóng kể từ khi bắt đầu vào giữa thế kỷ 20. Giống như chữ viết của con người phát triển từ việc ghi chú trên đá đến việc sử dụng máy tính,…
Trong thời đại mà công nghệ dường như phát triển trong chớp mắt, thế giới văn học có thể tỏ ra tương đối tĩnh lặng, một thiên đường truyền thống giữa biển cả thay đổi. Nhưng bên dưới mùi hương quen thuộc của những cuốn sách cũ và tiếng xào xạc nhịp nhàng của những trang lật trang, một sự hợp tác hấp dẫn đang bén rễ. Trí…
MỤC LỤC: – A.I. Và Sáng Tạo. Dịch và soạn. Ngu Yên. 05 – A.I. Là Gì? Từ Descartes Đến Turing. 20 – A. I. Văn Học Và Thời Đại. 29 – A.I. Và Hội Họa. 51 – A.I. Và Những Điểm Nhấn Nhận Xét. 68 – A.I. Nếu Tạo Ra Nghệ Thuật, Điều Này Có Nghĩa Gì Với Sáng Tạo? 77 – A.I. Định Hình Tương Lai…
Câu hỏi thường xuyên nhất của người thưởng ngoạn và người sáng tác là Bài thơ này hay hoặc dở? Nếu một nhà phê bình văn học đứng đắn trả lời câu hỏi này, dĩ nhiên là việc tốt đẹp, tuy nhiên, cũng có đôi phần bối rối. Thứ nhất, đối với người đọc bình thường, luận lý của nhà phê bình chuyên nghiệp thường khó hiểu hoặc…
Người phụ nữ chắp tay trước ngực. Nhíu mày, nhìn thẳng vào bảng đen. _ “Được rồi, đọc đi”, người đàn ông đeo kính gọng bạc nói với nụ cười. Môi người phụ nữ mấp máy. Cô dùng đầu lưỡi rà ẩm môi dưới. Hai bàn tay trước ngực lặng lẽ bồn chồn. Cô mở miệng, rồi ngậm lại. Nín hơi, rồi thở phào. Người đàn ông bước…
Trong Stories to tell, Charles Williams viết: “Những hình chụp gia đình có thể xem như tài liệu văn hóa vì chúng ghi lại những sự kiện thành hình cuộc sống của gia đình.” Có nghĩa là một loại tiểu sử không có chữ nhưng có minh chứng về đời sống lúc tấm ảnh được ghi nhận. Nhưng, có lẽ, nhận xét này chỉ đúng trong một số…
NGUYỄN TRỌNG KHÔI: NHỮNG MẢNH VỤN GHÉP RỜI Tôi như trẻ nhỏ ngồi cắt thủ công. Những mảnh vụn màu sắc cắt rời vung vãi. Tôi ghép chúng lại thành một thế giới kỳ thú cho riêng tôi. Tái hiện thực tế đời thường với lăng kính lóng lánh tuổi thơ, tôi nhìn ngắm không gian, tôi mê man trong sự xô lệch theo một trật tự mới….
Lời giới thiệu: Giải Nobel Văn học năm 2024 đã được trao cho Han Kang, một tác giả người Nam Hàn, vì “văn xuôi thơ mãnh liệt đối mặt với những chấn thương lịch sử và phơi bày sự mong manh của cuộc sống con người”. Han Kang sinh ra tại Gwangju, Nam Hàn, cô chuyển đến Seoul khi mới mười tuổi. Cô học văn học tại Đại…
Mới hôm nào, nếu bạn nói với cô ta: “Em đẹp và đáng yêu như mặt trăng duy nhất trên bầu trời,” tôi chắc rằng cô ta sẽ sung sướng, cảm động. Bất kỳ thứ gì duy nhất đều là một hứa hẹn tốt hơn vĩnh cửu. Mãi mãi yêu một người mà đồng thời yêu nhiều người khác, thì trái tim chứa tình yêu đó như một…
Ý tôi muốn nói đến nhạc bản, tức là lời và nhạc trong ca khúc. Đã nói đến ca khúc, ca từ đóng vai chính, nhạc đóng vai phụ. Nói cho ngọn ngành, có thể xem ca từ và nhạc là một đôi uyên ương hoặc họ là đôi bạn đồng hành không hoà thuận với nhau. Cảm và Nghĩ. Không có cảm nào mà không có nghĩ….
Trong lãnh vực sáng tác từ ngôn ngữ cho đến tác phẩm trực quan, các chuyên gia và các tác giả đang quan tâm đến khả năng sáng tạo của AI, sự hiện diện và tác dụng của trí thông minh nhân tạo sẽ làm thay đổi quan niệm và phương pháp, kỹ thuật và nghệ thuật truyền thống. Các chuyên gia về máy học dự đoán rằng…
Anh bưng chén canh lên, múc một nửa thìa, chăm chú từ tốn đưa vào miệng bố vợ, người bị bệnh hơn một năm nay, không kiểm soát được hành động bản thân. Ông Tri vung tay hất đổ chén canh, vỡ nhiều mảnh trên nền nhà, tung toé mùng tơi và tôm khô. Ông đưa tay lên lần thứ hai, muốn tát vào mặt con rể. Anh…
I. Anh nhắp súng lên nhắm. Thực hiện tất cả những kinh nghiệm kỹ thuật hít thở nheo bấm như lúc anh đi thi và đoạt giải thiện xạ bắn tầm xa 200 mét. Ông Hitler đang đứng sau bục diễn thuyết trên sân khấu cao ngoài trời hô hào, động viên tinh thần dân chúng và binh sĩ chuẩn bị chứng minh sức mạnh của một dân…
MỤC LỤC: – Đọc Tạo Ra Ý. Reading to generate ideas của John Adair. 05 – Huyền Thoại Cảm Hứng Sáng Tạo. The Myth of Creative Inspiration của James Clear. 09 – Tôi Không Biết. Về Wislawa Szymborska. Nobel 1996. 13 – Tìm Ra Thiên Tài Sáng Tạo Tiếm Ẩn. How to Find Your Hidden Creative Genius của James Clear. 32 – Dẫn Vào Thơ. Introduction to Poetry…
Kẹp thùng dầu lửa giữa hai đầu gối, bà lấy gân vặn nắp thùng. Không rục rịch. Lấy gân lần nữa, những sợi gân nổi lên như những con trùn xanh bò quanh quẹo từ cổ tay xuống các ngón, bấu chặt miệng nắp. Nín hơi. Vặn. Không nhúc nhích. Chà, bạn bà nói đúng, vừa qua tuổi bảy mươi, tự nhiên yếu đi. Không chịu thua. Đi…
Cuối cùng, vợ tôi cũng đồng ý một cách vui vẻ cho tôi lấy vợ bé. Một hành động vượt ra ngoài quan niệm ái tình nghiêm túc của bà. Vợ bé tên Hà, do vợ lớn đặt. Tên khai sinh của Hà là Đỗ thị 451. Vợ lớn nói, số này hên, cộng lại là 10. Hà lai Ái Nhĩ Lan. Ở lứa tuổi gần ba mươi,…
Đọc thơ, dù vô tình hay cố ý, người đọc sẽ tự động theo dõi sự tình biến chuyển trong bài thơ. Sự biến chuyển này trong lãnh vực sáng tác là sự vận chuyển thơ của tác giả. Người đọc có cảm nhận, giải mã, hoặc thẩm thấu được bài thơ hay không, là do nghệ thuật và khả năng vận chuyển thơ của mỗi nhà thơ….
[Ghi chú trước khi đọc. Chữ mực đen là câu chuyện của Ông Lớn. Chữ mực đỏ là câu chuyện cûa người tường trình.] – “Chừng nào mới thực hiện kế hoạch ám sát?” – “Thưa chị, chưa được. Hành động lỗ mãng sẽ chết cả đám.” Dọc teo hai bên đường hầm một chiều từ nam về bắc, ngụ ý, đi xuôi không thể về ngược, hàng trăm…
Đọc ca từ nối vào truyện và thơ hoặc nghe ca khúc đọc thơ và truyện. Khi di dân tìm cách sống, anh biết rõ mình muốn gì: trồng một cây tiền. Anh tuyên bố: “Mồ hôi sẽ nở hoa.” Khi bắt đầu gieo hạt, phải chờ khá lâu mới lên mầm. Khi cây lên cao gần đến háng người thì ngừng lại, không phát triển nữa. Anh…
Không thể chối cãi, trong đầm không gì đẹp bằng sen. Đúng hơn nữa, trong đầm không gì thơm hơn sen. Nhưng vì sao sen lại mọc trong đầm bùn? Vì sao sen không mọc sánh vai cùng Cẩm Chướng, Mẫu Đơn, Hồng Nhung, Anh Đào, Thiên Điểu, Oải Hương, Hướng Dương, vân vân, trong những vườn quyền quí cao sang, những nơi chưng bày lộng lẫy? Vì…
