Cũng vào khoảng này 50 năm trước là thời gian…
“Bắt, bắt nữa, không ngừng nghỉ!”
Mới 2 tháng đầu năm 2024 đã có ít nhất 5 người bị bắt: ông Phạm Văn Chờ bị công an tỉnh Hưng Yên bắt tạm giam ngày 30/1 về tội “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam”, theo Điều 117, Bộ luật Hình sự.
Ngày 4/2 ông Trần Văn Khanh bị công an tỉnh An Giang bắt để điều tra về “hành vi phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống phá Đảng, Nhà nước”.
Ngày 29/2 nhà hoạt động, blogger Nguyễn Chí Tuyến, hay còn được biết đến với tên gọi Anh Chí, bị công an Hà Nội bắt với tội danh “Làm, tàng trữ hoặc phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” theo điều 117 Bộ luật Hình sự và “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo điều 331 Bộ luật Hình sự.
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình, một blogger của Đài Á Châu Tự Do, cũng bị công an Hà Nội bắt cùng ngày, chưa rõ cáo buộc. Trước đây vào tháng 12/2003 ông từng bị Tòa án nhân dân Hà Nội tuyên án 7 năm tù giam và 3 năm quản thúc tại gia vì tội “gián điệp”, nhưng được thả trước thời hạn vào năm 2007.
Và 1/3, lại đến lượt ông Hoàng Việt Khánh bị công an tỉnh Lâm Đồng bắt, cũng lại tội “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.”
Trong số những người trên thì nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến và nhà báo Nguyễn Vũ Bình là hai khuôn mặt được nhiều người, trong và ngoài nước, biết.
Dưới đây là suy nghĩ, nhận định của một số người trước tin 2 ông Nguyễn Chí Tuyến và Nguyễn Vũ Bình bị bắt!
***
Huỳnh Ngọc Chênh: Blogger Nguyễn Chí Tuyến bị bắt
Nguyễn Chí Tuyến (Anh Chí, Anh Chí Râu Đen) là nhà báo, cựu biên tập viên NXB Thế Giới.
Anh là người được đánh giá là hiểu biết rộng, giỏi tiếng Anh, sống ngay thẳng, chừng mực, ôn hoà nhưng mạnh mẽ. Hầu hết bạn bè thân tình với Nguyễn Chí Tuyến đều cùng chung nhận định như vậy. Tui gặp Tuyến vài lần cũng thấy đúng như thế.
Tuyến tham gia rất sớm các cuộc biểu tình ở Hà Nội chống Trung Cộng hà hiếp ngư dân và gây hấn trên Biển Đông. Tuyến cũng tích cực hoạt động bảo vệ môi trường, bảo vệ cây xanh, phản đối Formosa xả chất thải độc hại ra biển…
Về sau Tuyến mở kênh YouTube bình luận về chính trị kinh tế xã hội thu hút đến 100.000 người đăng ký. Tuy nhiên cách đây hai năm anh phải đóng kênh này, rồi sau đó mở kênh YouTube khác chỉ chuyên đưa tin và bình luận về cuộc chiến ở Ucraina, cũng thu hút đến 80.000 người đăng ký.
Hoạt động hiện nay của anh chỉ có vậy.
Tuy nhiên gần đây cơ quan an ninh vẫn triệu tập anh đến làm việc nhiều lần. Ngay trước Tết, anh bị cấm xuất cảnh. Và ngày 29/2/2024 anh bị bắt tạm giam theo điều 117.
Trước đây Nguyễn Chí Tuyến đã từng tâm sự với anh em bạn bè:
“…Tất cả những việc chúng ta làm, tuỳ vào góc nhìn và quan điểm mà người đời gọi chúng ta là những kẻ ngu ngơ, ngốc nghếch, ngang ngược hay ngạo nghễ. Mặc kệ đời! Cái quan trọng là chúng ta được sống như chính con người của chúng ta.
Người đời đặt câu hỏi: Làm vậy để làm gì? Danh tiếng? Tiền bạc? Lợi ích? Thật khó trả lời trọn vẹn, người anh em nhỉ. Chỉ biết rằng chúng ta làm vậy chỉ vì chúng ta sống đúng với lương tâm, trách nhiệm và nhận thức của mình để cảm thấy trong lòng thanh thản. Cái khó nhất chẳng phải là chiến thắng chính bản thân mình, là đối diện với chính bản thân mình, phải vậy không!
Nhiều người nói, chúng ta như châu chấu đá xe, chẳng làm nên cơm cháo gì được đâu. Ồ, chúng ta có đấu đá ai, tranh giành gì của ai đâu nhỉ. Chúng ta chỉ hành động theo lương tâm mách bảo, nói ra những suy nghĩ, những khát khao, những ước vọng chẳng nhẽ cũng không được sao? Hay là cứ phải âm thầm mà sống, lầm lũi mà sống, bịt tai, bịt mắt lại mà sống ? Sống như vậy đâu phải là sống!
Thôi kệ, mỗi người một nhân sinh quan, mỗi người có lựa chọn sống của riêng mình. Chúng ta đã lựa chọn con đường đầy chông gai và gian khó thì hãy cùng nhau vững bước đi đến cuối con đường, vậy thôi! …”
Vài năm gần đây nhiều người từng hoạt động xã hội dân sự ôn hoà như Nguyễn Chí Tuyến đã lần lượt bị bắt theo điều 117, nhiều nhất ở Hà Nội. Đó là Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm, Đỗ Nam Trung, Lê Dũng Vova, Lê Trọng Hùng, Nguyễn Thuý Hạnh, Nguyễn Lân Thăng, Trương Dũng, Nguyễn Sơn, Phan Văn Bách … những nơi khác thì có Đoan Trang, Nguyễn Văn Thuận, Peter Lâm Bùi, Trần Bang …
Cũng vào ngày 29/2, nhà báo Nguyễn Vũ Bình, cựu tủ nhân lương tâm đã bị triệu tập làm việc đến sáng hôm nay vẫn chưa biết tin tức.
Theo tình hình này có lẽ còn nhiều người sẽ bị bắt nữa. Đành vậy thôi, như Nguyễn Chí Tuyến nói: “Chúng ta đã lựa chọn con đường đầy chông gai và gian khó thì hãy cùng nhau vững bước đi đến cuối con đường”
***
Nguyễn Anh Tuấn: Vì sao lại bắt blogger Nguyễn Chí Tuyến lúc này?
Sáng ngày 29 tháng 2 năm 2024, một nhóm công an mặc sắc phục lẫn thường phục có mặt trong nhà của blogger Nguyễn Chí Tuyến, tên thường gọi là Anh Chí, ở quận Long Biên, Hà Nội để tiến hành lệnh khám xét.
Theo gia đình blogger, sau khi tiến hành khám nhà, nhóm công an đã đọc lệnh bắt và đưa người đi mà không để lại bất kỳ văn bản hay quyết định nào. Lệnh bắt cũng được đọc vội vàng, theo một cách không rõ ràng, khiến cho gia đình cũng không rõ Anh Chí đã bị khởi tố theo điều khoản nào, chỉ biết là sẽ bị tạm giam 4 tháng ở Trại tạm giam số 2 của Công an Hà Nội.
Trên mạng xã hội, không ít người cảm thấy bất ngờ trước việc bắt giữ, một phần bởi vì blogger Anh Chí đã không còn xuất hiện hay viết lách gì trong một khoảng thời gian dài.
Từ đó một câu hỏi đặt ra là vì sao cơ quan điều tra lại bắt Anh Chí vào lúc này.
Một năm trước
Thực ra vụ việc của Anh Chí đã bắt đầu từ khoảng một năm trước đây, với văn bản cung cấp tin báo tội phạm của Phòng An ninh mạng thuộc Công an Hà Nội (PA05) nhắm vào blogger với tố giác vi phạm Điều 117 (Tuyên truyền chống nhà nước) và Điều 331 (Lợi dụng các quyền tự do, dân chủ).
Tin báo này được gửi tới Cơ quan An ninh Điều tra thuộc Công an Hà Nội, như một thủ tục để bắt đầu tiến trình điều tra trong các vụ án chính trị có liên quan đến môi trường Internet.
Thời điểm đó, Anh Chí đã phải làm việc nhiều lần với cơ quan điều tra theo yêu cầu triệu tập của cơ quan này.
Bẵng đi một thời gian những tưởng vụ việc đã lắng xuống nhưng bất ngờ vào tháng trước, tức là 1 năm sau tin báo tội phạm của PA05, cơ quan điều tra lại khôi phục vụ việc và tiến hành các động thái gấp rút như gửi thông báo kết quả giải quyết tin báo và quyết định tạm hoãn xuất cảnh phục vụ điều tra đến Anh Chí.
Sáng 29 tháng 2 năm 2024 là thời điểm Anh Chí được yêu cầu đến làm việc theo giấy triệu tập của cơ quan điều tra. Không được khỏe, và không muốn bị phiền nhiễu thêm, Anh Chí quyết định không đến, chuẩn bị tinh thần cho việc có thể bị bắt giữ.
Bắt, bắt nữa, bàn tay không ngừng nghỉ*
Ai đó đã nói trong xã hội cộng sản toàn trị, tất cả người dân đều là tù nhân dự khuyết. Điều này đúng không phải chỉ vì quyền công dân và quyền con người trong những xã hội này không được coi trọng, mà còn một lý do khác quan trọng không kém:
Đó là bộ máy an ninh ở những xã hội này quá lớn.
Bộ máy an ninh ở những quốc gia cộng sản không ngừng phình to theo thời gian, và cả ngân sách của họ cũng vậy.
Để chứng tỏ tầm quan trọng và khẳng định vị thế chính trị của lực lượng mình, Bộ Công an sẽ không dừng lại việc bắt bớ, nếu không muốn nói sẽ thường xuyên mở rộng đối tượng bắt giữ.
Qua nhãn quan an ninh chế độ, Bộ Công an nghi ngờ tất cả mọi người và sẵn sàng bắt bớ bất kỳ một ai, vừa nhằm chứng tỏ quyền lực của mình nhưng cũng là để biện minh cho việc phải thường xuyên tăng cường quân số và ngân sách.
Anh Chí là một nhà hoạt động dày dặn kinh nghiệm và đã từng được bộ máy an ninh nhắm đến vì tiếng nói phản biện trước đây của mình.
Trong tình cảnh chính trị hiện tại của Việt Nam, với bề dày hoạt động của mình, Anh Chí chắc hẳn là một trong những người nằm đầu bảng trong danh sách chờ bắt của Bộ Công an. Việc chưa bắt anh trước đây chỉ là vì những tính toán ngắn hạn nào đó của những người nắm quyền trong Bộ, chứ khó có thể họ sẽ từ bỏ việc bắt giữ.
Điều đặc biệt ở đây là Anh Chí biết hết tất cả điều này, nhưng chấp nhận đối diện với nó với sự hiên ngang của một người chưa từng biết cúi đầu, như những gì mà những người xung quanh anh biết về anh: một người khảng khái, cương trực.
Như chính những gì anh từng nói với một nhà báo ngoại quốc cách đây 7 năm trên Mekong Review: “Tôi sẵn lòng hy sinh đời mình cho tự do.”
Anh Chí đã và đang sống đúng như vậy.
*Nhại câu: “Giết, giết nữa, bàn tay không phút nghỉ” (có bản ghi: “Giết, giết nữa, bàn tay không ngơi nghỉ”) trong một bài thơ từ lâu được cho là của Tố Hữu làm để cổ động chương trình cải cách ruộng đất với những câu như:
“Giết, giết nữa, bàn tay không phút nghỉ
Cho ruộng đồng lúa tốt, thuế mau xong,
Cho đảng bền lâu, cùng rập bước chung lòng,
Thờ Mao Chủ tịch, thờ Sít-ta-lin bất diệt”
***
Lê Quốc Quân: Nhà báo Nguyễn Vũ Bình đã bị bắt!
Sau suốt 1 đêm chờ đợi và qua kiểm chứng, chúng tôi có thể xác nhận rằng Nhà báo Nguyễn Vũ Bình đã bị bắt vào sáng ngày 29/2/2024 cùng thời gian với nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến.
Theo chị gái của nhà báo Nguyễn Vũ Bình thì họ tiến hành vụ bắt giữ vào lúc “khoảng trưa”. Công an có khám nhà rồi dẫn đi luôn. Chị không nhớ rõ là cáo buộc theo điều luật nào nhưng cho biết họ có “cầm 2 tờ giấy và đọc” rồi đưa đi. Họ thu giữ của anh Bình 1 máy tính, 1 máy in, hai điện thoại và khoảng 5 cuốn sách màu vàng.
Chị cho biết mặc dù cứ “run” nhưng cũng kịp gói thêm một ít “quần áo và đồ dùng cá nhân cho Bình” vì nghe Bình bảo “Lần này là họ bắt em luôn rồi”…
Ông Nguyễn Vũ Bình sinh ngày 2/11/1968 tại làng Hành Thiện, tỉnh Nam Định. Ngôi làng này rất nổi tiếng, là cái nôi của nhiều nhân vật lãnh đạo cao cấp thuộc nhiều đảng phái khác nhau trong lịch sử Việt Nam.
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình tốt nghiệp khoa Kinh tế-Chính trị, đại học Tổng hợp Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp, Ông về làm việc gần 10 năm tại Tạp chí Cộng sản khi ông Nguyễn Phú Trọng làm Tổng Biên tập tạp chí này.
Ngày 02/9/2000, ông làm đơn xin thành lập Đảng Tự do – Dân chủ, đồng thời cũng làm đơn xin nghỉ việc tại Tạp chí Cộng sản. Hai năm sau Ông bị bắt và bị kết án 7 năm tù giam và nhưng được đặc xá tha tù trước thời hạn vào năm 2007.
Ông đã từng tuyệt thực trong tù và mắc bệnh đường ruột. Trước khi bị bắt giữ ngày hôm qua, ông vẫn phải đi mua thuốc tiểu đường do bị bệnh tiểu đường Tuýp 2.
Ông đã hai lần được Tổ chức Quan sát Nhân quyền trao giải Hellman-Hammett vào năm 2002 và năm 2007 và là Hội viên danh dự của tổ chức Văn bút Quốc tế.
Việc ông bị bắt giữ cùng ngày với nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến thể hiện rõ đường lối cứng rắn của nhà nước trong một chiến dịch truy bắt các cá nhân bất đồng chính kiến tại Việt Nam.
