Mặc Lý: Giọt Nước Tràn Ly

Tôi từng viết nhiều bài nhận định về ông Trump qua các khía cạnh: cá nhân ông Trump như một công dân và một doanh nhân trước khi làm tổng thống; khi ông làm tổng thống về chính sách đối nội và sự đoàn kết nước Mỹ, chính sách đối ngoại và liên minh với các nước có cùng ý hướng tư do dân chủ đối chọi với khối độc tài cá nhân hay đảng trị, chính sách kinh tế cùng lời kêu gọi chống Trung Quốc của ông, cũng như những chính sách quan trọng khác như vấn đề di dân. Những bài viết như vậy, với tư cách một công dân thế giới yêu chuộng tự do dân chủ và yêu nước Mỹ, có người đồng ý với tôi và có người không. Đó là chuyện hết sức bình thường dù khi viết tôi đều cố gắng dựa theo hai nguyên tắc tự đặt cho chính tôi: một là tìm hiểu thông tin chứ không để thông tin tìm đến mình; hai là chú trọng đến tinh thần suy nghĩ độc lập, đặt mình vào vị trí người khác ý để xem xét mọi khía cạnh của vấn đề. 

Gần đây trên một vài diễn đàn ủng hộ ông Trump, nhiều người chuyền đi một bài viết của một ông X nào đó, cổ võ bầu cho ông Trump như một cách cứu lấy nước Mỹ, cho rằng nước Mỹ hiện nay không thể bảo vệ người dân vô tội của họ trước luật pháp, ngay cả một ông cựu tổng thống cũng có nguy cơ phải vào tù. Tôi không bàn về tin tức sử dụng và lập luận của bài viết, nhưng với tôi, sự việc xảy ra ngày 01/06/2021 chính là giọt nước tràn ly, và người Mỹ không nên đặt bất cứ kỳ vọng nhỏ nhoi nào vào ông Trump trong vị trí lãnh đạo nhánh hành pháp của Hoa Kỳ.

Những ai sống đủ lâu ở Mỹ hay đã tìm hiểu về hệ thống bầu cử của nước Mỹ, đều hiểu về sự minh bạch của hệ thống này. Mọi chi tiết về kiểm phiếu và tái kiểm phiếu đều được giám sát dưới cặp mắt của các quan sát viên độc lập cũng như cảm tình viên từ cả hai đảng lớn. Trong lịch sử bầu cử tổng thống của Mỹ cho đến ngày nay, sự gian lận vẫn có nhưng chỉ xuất phát từ cá nhân trên qui mô rất nhỏ và không ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng. Thế mà sau bầu cử năm 2020, những người ủng hộ ông Trump, ngay cả truyền thông thiên hữu nổi tiếng là Fox News cũng đưa ra nhiều băng hình, tin tức sai lạc về bầu cử, về một âm mưu gian lận có hệ thống vĩ đại mà vẫn được rất nhiều người tin theo.

Ở đây tôi chỉ bàn đến vai trò của ông Trump trong vụ bạo loạn 01/06/2021. Ông Trump có khích động đám đông ủng hộ để thay đổi kết quả bầu cử không? Toà án đã phán quyết về việc này. Ngay cả Tối Cao Pháp Viện Hoa kỳ với 6 thẩm phán bảo thủ trong tống số 9 thẩm phán cũng chỉ phán quyết là tống thống được miễn trách nhiệm khi đang thi hành công vụ, chứ không bảo ông Trump vô tôi. Vẫn còn tranh tụng trước luật pháp là khi hành xử trong ngày 06/01/2021, ông Trump ở cương vị nào? Một tổng thống đương nhiệm bảo vệ kết quả bầu cử hay một ứng cử viên cố gắng thay đổi kết quả bầu cử?

Khi nghe lại những câu mà ông Trump nói với đám đông trong ngày bạo loạn:

– Và chúng ta chiến đấu. Chiến đấu tới cung. Và nếu chúng ta không chiến đấu tới cùng, chúng ta sẽ không còn quốc gia Hoa Kỳ nữa (And we fight. We fight like hell. And if you don’t fight like hell, you’re not going to have a country anymore).

– Và chúng ta sẽ đi xuống đại lộ Pennsylvania. Tôi yêu đại lộ Pennsylvania. Và chúng ta sẽ đến dinh Quốc Hội và chúng ta sẽ cố gắng và cho. (So we’re going to, we’re going to walk down Pennsylvania Avenue. I love Pennsylvania Avenue. And we’re going to the Capitol, and we’re going to try and give.) Ghi chú: cho ở đây là cho những người Cộng hoà yếu đuối sự tự hào và dũng cảm lấy lại quốc gia như nói đến sau đó).

thì một người bình thường, không quá thiên kiến, sẽ không cho là ông Trump chỉ khuyên đám đông đến dinh Quốc Hội ca hát rồi ra về.

Với tôi, đây là giọt nước tràn ly. Cả cuộc đời ông Trump khi còn trẻ và khi là doanh nhân đều chỉ hướng tới cái tôi của ông ấy, với những phát biểu vô trách nhiệm khi còn trẻ và với lối thương mại đầy thủ đoạn khi là doanh nhân. Khi vào chính trị, từ đối nội, đối ngoại thậm chí cho đến khi đối phó với đại dịch Covid-19, ông cũng bộc lộ khá rõ ràng là mọi việc làm của ông ấy chỉ nhắm tới cái tôi của ông ấy. Nhưng với vai trò của ông Trump trong bạo loạn ngày 06 tháng 01 năm 2021, với những câu nói bên trên, ông đã cổ võ đám đông dẫm đạp lên một định chế dân chủ Hoa Kỳ, cũng là dẫm đạp lên hiến pháp.

Người Mỹ mong đợi gì ở một người cho tới nay chỉ phục vụ cho chính mình, dù phải bước qua những nguyên tắc đạo đức thông thường và qua vụ bạo loạn, dẫm lên hiến pháp Hoa Kỳ như vậy?

Mặc Lý

*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Diễn Đàn Thế Kỷ.