Phúc Lai G.B: Về cuộc chiến tranh của Putin ở Ukraine

Ngày này ba năm trước, ngày 1 tháng Tư năm 2022, quân Nga xâm lược chính thức rút chạy khỏi thủ đô Kyiv…

Và nó cũng chấm dứt luôn cho chúng ta niềm lo lắng khắc khoải suốt hơn một tháng, hướng về thành phố Kyiv đang lâm nguy. Sáng sớm nay thấy anh Quang bên Kyiv nhắc lại kỷ niệm, các ký ức lại hiện về. Có lẽ hình ảnh ấn tượng nhất là những bức ảnh của Lee Durant chụp con đường ở đây, chất đầy xác xe cơ giới của Nga, đúng là “hút tầm mắt.” Lúc đó mới hiểu rõ: người Ukraine mạnh mẽ như thế nào. Và cũng từ đó chúng ta hiểu: Putin không thể thắng được cuộc chiến tranh này.

Thất bại ở chân thành Kyiv của Putin, chính là chỉ dấu cho thất bại hoàn toàn của hắn trong cả cuộc chiến.

Hôm nay tôi sẽ không viết nhiều về cuộc chiến, chỉ đôi dòng cảm nhận. Sáng sớm nay cũng chỉ “đôi dòng” anh bạn Facebook trẻ tóm tắt đầy đủ tình hình chiến sự 2 ngày qua: “(hướng) Kupyansk hôm qua đơn vị Azov lại đánh mạnh. Theo bản đồ của Nga thì chúng xác nhận hướng tấn công mới không phải về thành phố Pokrovsk nữa, và ghi nhận hướng Solone đang “khó khăn”. Chắc khu vực này sẽ lại giống Toretsk, liên tục “ra vào”. Toretsk sẽ ít bị bắn phá hơn. (Một nguyên nhân là) do dạo này không quân (của bọn) Orc ít hoạt động, phòng không của Toretsk lại quá tốt.”

Cái sự “ra vào” trên đây tôi đã giải thích ở bài trước, Nga cố chiếm lại thì quân Ukraine rút ra, sau đó lại quay lại… cứ thế để tiêu hao lực lượng Nga.

Vậy cái nhìn tổng thể trong giai đoạn là gì?

+ Về quốc tế, tôi đã có kết luận trong bài trước: tất cả chỉ chờ Merz. Và sau khi viết điều đó lên Facebook, thì ông này phát biểu: đã đến lúc trừng phạt Orban. Đương nhiên là do thái độ thân Nga lộ liễu của hắn. Đó mới là về chính trị và cũng chỉ là một phát biểu, sẽ còn có nhiều hành động cụ thể hơn nữa của Merz sau khi nhậm chức, và điều đó lại kích động các nước châu Âu khác có hành động cụ thể và lại với một mức độ mạnh mẽ cao hơn. Cứ như vậy. Mới nhất, Thụy Điển công bố gói viện trợ quân sự lớn thứ 19 cho Ukraine cho đến nay với giá 1,6 tỷ đô la. Trong đó: mua vũ khí 950 triệu đô la và chuyển 550 triệu đô la để sản xuất vũ khí trong ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine, số vũ khí có giá trị 100 triệu đô la sẽ được chuyển đến từ kho dự trữ vũ khí của Thụy Điển.

Châu Âu đã tỉnh ngủ.

+ Về quân sự. Liên tiếp các tin không chính thức cho biết, không quân Ukraine tấn công rất mạnh, hiệu quả với độ chính xác rất cao vào các mục tiêu của Nga ở cả 3 tỉnh: Bryansk, Kursk và Belgorod. Đặc biệt là các căn cứ quân sự: sở chỉ huy, doanh trại quân đội, các trung tâm hậu cần kỹ thuật… của Nga đều bị đánh phá gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Tìm hiểu về các sự kiện này, tôi có hỏi một hai “người Nga” (trong ngoặc kép nghĩa là đặc biệt) họ đều xác nhận là đúng, và còn nói thêm: phía Nga đương nhiên là không ai đưa tin, phía Ukraine cũng vậy… Nhưng các hậu quả của chúng (các đợt tấn công) là nghiêm trọng.

Bỉnh luận: Thứ nhất: điều chúng ta chờ đợi đã tới: “quá trình tham chiến của F-16” đã bắt đầu. Tôi lại dùng cái ngoặc kép nữa để biểu thị, F-16 có thể là F-16, có thể là Mirage-2000 và có thể sẽ còn một số loại khác nữa góp mâm, như Eurofighter hay Grippen… sao cũng được, và tất nhiên vẫn có sự phối hợp với MiG-29 và SU-27. Hóa ra là lực lượng không quân của Ukraine từ trước với những máy bay hệ Xô-viết, vẫn còn chứ không phải bị xóa sổ hoàn toàn như Nga và bọn báo chí xứ Laos Leste tuyên truyền. Việc Nga đánh mất quyền làm chủ bầu trời là một vấn đề nghiêm trọng cho bộ máy quân sự nước này: không có UAV hay tên lửa nào thay thế được máy bay chiến đấu.

Bình luận về khía cạnh này, chị Phạm Thị Minh bạn Facebook của tôi có bài viết tuyệt hay, xin copy về đây:

Việc máy bay tiêm kích F-16 của UKRAINE hoạt động hiệu quả không có gì ngạc nhiên, vì loại máy bay này đã xung trận trên 40 năm, qua các chiến trường khắc nghiệt trên khắp thế giới và luôn chiến thắng. Nhưng điều đáng mừng ở đây là phi công UKRAINE bay trên F-16 sau thời gian chuyển loại kỹ lưỡng đã thành thạo khai thác sử dụng hiệu quả loại máy bay tối tân này, mà theo đánh giá là đạt hiệu suất 80%, rất cao so với cả phi công Mỹ. Cũng nhớ lại kỷ niệm xưa: năm 1987 “nhà cháu” (từ chuyên dùng chị tác giả dùng để chỉ bản thân với ý khiêm tốn) từng được bay chương trình nâng cao với người thầy giáo viên là người UKRAINE. (chắc hẳn ông này giỏi, gây ấn tượng lắm – Phúc Lai)

Trong một lần cất cánh chiếc F-16 của UKRAINE đã bắn hạ tới 6 tên lửa hành trình của Nga, làm kinh ngạc cả thế giới. Bài viết của báo Dân Chí còn thiếu chuyên môn, nhưng yếu tố quan trọng để máy bay F-16 bắn hạ dễ dàng các UAV, tên lửa hành trình… của Nga là nằm ở radar APG-83 quét điện tử chủ động tiên tiến, có tầm phát hiện tới 370 km, radar có thể phát hiện được nhiều mục tiêu cùng lúc, kể cả các mục tiêu có tiết diện nhỏ như UAV Gerand của Nga, hay tên lửa hành trình bay thấp trên địa hình, và thành tố quan trọng nữa là các tên lửa Siderwinder AIM-9 đầu dò Hồng ngoại tiên tiến, có thể bắt bám và tiêu diệt các mục tiêu có nguồn nhiệt thấp như UAV, tên lửa hành trình ở mọi góc bắn, có tính kháng nhiễu cao, tên lửa AIM-120 có radar chủ động tầm bắn tới 120 – 180 ki-lô-mét đảm bảo nhìn thấy trước và bắn trước. Vấn đề thứ ba là F-16 có hệ thống radar cảnh giới báo động sớm trên không hỗ trợ, thuộc hệ thống quản lý chiến trường, các radar cảnh giới báo động này sẽ phát hiện mục tiêu từ xa và thông báo, chỉ thị mục tiêu cho F-16 bắn hạ, đồng thời các máy bay cảnh giới báo động sớm cũng sẽ giúp các F-16 phát hiện các máy bay tiêm kích Nga, các trận địa tên lửa phòng không Nga trong khu vực chiến đấu để F-16 đề phòng và có giải pháp đối phó thích hợp. Máy bay F-16 hoạt động trong một môi trường mà có sự hỗ trợ tối đa của tất cả các hệ thống thông tin tình báo điện tử, liên tục được cập Nhật theo thời gian thực, nên F-16 UKRAINE phát huy được sức mạnh chiến đấu, cũng như được đảm bảo an toàn tối đa. Điều này khác với không quân Nga, cho dù không quân Nga (VKS) còn có hơn 1.100 máy bay tiêm kích chiến thuật tương đối hiện đại, nhiều gấp 36 lần so với máy bay chiến đấu F-16 của Ukraine, bao gồm các mẫu Su-30, Su-27, Su-34, Su-35, MiG-31 và Su-57. Nhưng đã không thể bảo vệ được lãnh thổ nước Nga, mà để cho hàng trăm chiếc UAV tầm trung, xa của UKRAINE, liên tục tập kích vào các công trình có tầm quan trọng chiến lược nằm sâu trong lãnh thổ và cách biên giới UKRAINE tới 1500 km. Lý do không quân Nga không hoàn thành nhiệm vụ thì nhà cháu đã phân tích nhiều lần, các radar trên các máy bay tiêm kích Nga đều thuộc radar quét thụ động, khả năng phát hiện các mục tiêu tiết diện phản xạ radar nhỏ là kém, nhất khi các mục tiêu bay thấp trên địa hình vốn rất nhiều nhiễu, đòi hỏi các radar phải có độ nhạy cao, phần mềm tiên tiến mới phát hiện được các mục tiêu đó, Nga không có máy bay cảnh giới báo động sớm trên không vì chỉ có 3 chiếc thì đều bị bắn hạ, và các radar của hệ thống cảnh giới báo động sớm trên không cũng kém như các máy bay tiêm kích Nga, các hệ thống phòng không tên lửa Nga như S-300, 400 cũng không khá hơn, khi chính các hệ thống phòng không được xem là vô đối này cũng không tự bảo vệ được mình khi còn bị các UAV của UKRAINE dễ dàng phá hủy, radar S-300, 400 kém như vậy sao nó phát hiện dẫn dắt máy bay tiêm kích đánh chặn các UAV của UKRAINE. Số lượng máy bay tiêm kích F-16 của UKRAINE hiện chưa nhiều, nó chủ yếu làm nhiệm vụ tiêm kích phòng không, khi số lượng máy bay tiêm kích F-16 tăng lên nhiều, thì sẽ bắt đầu gia tăng nhiệm vụ tấn công mặt đất , và sẽ tạo ra bước ngoặt cuộc chiến. (hết)

Chị Minh còn rất cẩn thận khi viết “Số lượng máy bay tiêm kích F-16 của UKRAINE hiện chưa nhiều, nó chủ yếu làm nhiệm vụ tiêm kích phòng không” và tôi đồng ý với điều đó, nhưng điều này cũng không có nghĩa là họ sẽ không biết các sử dụng số máy bay đang có để khai thác thế mạnh của mình, và điều đáng nói cái thế mạnh đó đang ngày càng mạnh lên.

+ Thứ hai. Điều này làm tôi thấy phấn khởi hơn. Tôi tin rằng việc Trump cung cấp lại thông tin tình báo cho Ukraine cũng vừa phải, tức hạn chế thôi, và Ukraine cũng không thể trông chờ vào cái đó, coi như lòng tin vào Trump mất vĩnh viễn sau cú cắt cả viện trợ lẫn tình báo đó. Khi cung cấp trở lại, chắc chỉ có viện trợ vũ khí là còn THẬT, về thông tin tình báo chắc chắn là “không thể tin được.” Những diễn biến vừa qua cho thấy dần dần từng bước, Ukraine đã chủ động, tức làm chủ được vấn đề này với sự cộng tác, giúp đỡ của nước nào châu Âu tôi không rõ.

+ Thứ ba. Theo dõi tin tức từ truyền thông Nga – tất nhiên nó có mối quan hệ với chiến trường chứ không phải là không, có những biểu hiện thú vị. Tần suất những bài ca ngợi “thắng như chẻ tre” nhiều hẳn lên. Chẳng hạn, trên báo của xứ Laos Leste có bài “Thua liên tiếp ở nhiều mặt trận, Ukraine dùng chiêu phá lệnh ngừng bắn” trong đó tay nào đó ký tên Trà Khánh viết: “Ngày 31/3 , Quân đội Nga đã tiến về phía tây nam của làng Kotlyarovka nằm ở biên giới phía tây của vùng Donetsk. Trong khi đó lực lượng Ukraine hứng chịu tổn thất ở phía Tây hồ chứa nước Kotlyarovsky. Bước tiến này giúp quân Nga chỉ còn cách biên giới tỉnh Dnepropetrovsk chưa đầy 3 km.”

ISW nói gì? “Tuyên bố chưa được xác nhận: Một miblogger người Nga tuyên bố vào ngày 30 tháng 3 rằng lực lượng Nga đã chiếm giữ Novooleksandrivka (tây nam Pokrovsk) và tiến gần Nadiivka, Kotlyarivka và Bohdanivka (toàn bộ phía tây nam Pokrovsk). Một milblogger người Nga tuyên bố vào ngày 30 tháng 3 rằng lực lượng Ukraine đã phản công gần Upsenivka và Solone (phía tây nam Pokrovsk). Mashovets đưa tin rằng các đơn vị thành phần của Sư đoàn xe tăng số 90 của Nga (Tập đoàn quân hợp thành số 41, Quân khu Trung tâm) đang hoạt động theo hướng Nadiivka-Kotlyarivka và Sribne-Troitske (phía tây nam Pokrovsk).”

Tôi không biết có nên phân tích nhiều về tính nhảm nhí của bài báo trên, dù nó có rất nhiều chi tiết để “đập cho tay này một trận”, chẳng hạn làng Kotlyarivka link map ở đây, nó bé kinh khủng và đúng là Nga có tấn công về hướng này thật nhưng chưa đâu xác nhận là đã chiếm được nó. Sau đó cái câu “tổn thất ở phía tây hồ chứa nước…” thì cả Google Map, Google Earth lẫn Google Search với cụm từ khóa “kotlyarova water reservoir” và “kotlyarova lake” đều không có. Tung tin giả thì cũng cần phải thận trọng chứ, bịa ra cả địa điểm địa lý như thế này thì chết dân. Cái mà có vẻ là HỒ lớn nhất ở khu vực này là đoạn sông Vovcha mà một bên là Kurakhove, bên kia là Berestky, sau khi bấm vào link xem vị trí của Kotlyarivka.

Về vấn đề này, trên trang Wikipedia tiếng Ukraine viết “Vovcha có nhiều hồ nhỏ tại vùng đồng bằng ngập lụt, người ta xây các đập ở khu vực để hình thành các hồ chứa nước Karlivske và Kurakhivske”. Hồ Karlivske có link map (thì không phải, nó nằm sâu trong vùng bị Nga chiếm. Chỉ còn hồ Kurakhivske là phù hợp tiêu chí này. Tuy nhiên không có thông tin nào về việc “Ukraine chịu tổn thất ở phía tây hồ chứa nước” – theo kết quả kiểm tra thông tin của tôi thì ngay bản thân các đợt tấn công của Nga ở đây khá nhỏ và yếu.

Kết luận.

Đúng như tôi vừa viết, anh Tran Duy Long vừa gửi bài báo của The Daily Digest xác nhận đúng: thông tin tình báo đã LẠI BẮT ĐẦU OK. Việc không quân Ukraine BƯỚC ĐẦU sử dụng F-16 để tấn công, và tính đại trà tăng lên cùng tính hiệu quả rất cao, là một bước tiến không thể làm chúng ta phấn khởi hơn. Đã bắt đầu làm chủ bầu trời, nghĩa là có thể sờ thấy chiến thắng.

Tại sao lại có bài báo của #BMZ về “thua liên tiếp ở nhiều mặt trận?” – trình độ của tay nhà báo này mà bịa ra được như thế! Nó lấy từ mạng xã hội của một thằng Nga pro-Putin là chắc chắn, vì cái hồ “Kotliarovsky trắng” ở vùng Vitevsk rất hay bị người Nga nhầm lẫn với hồ Kurakhivske trên sông Vovcha, và chỉ có người Nga nhầm chứ người Ukraine không bao giờ nhầm. Sự kiện là có thật, có tấn công, và thêm một câu vu vơ là “chịu tổn thất” – những thông tin không ai xác minh được.

Nhưng tất cả nằm trong một bối cảnh: tuyệt vọng. Như vậy là trong tháng Tư này sẽ chẳng có chiến thắng, và cũng chẳng có ngừng bắn nào cả. Chỉ có tuyệt vọng. Pokrovsk như vậy là không còn hi vọng gì có thể chiếm được, nên cái bọn quân đội Nga này phải quay sang hướng… cố tiến đến địa giới hành chính giữa Donetsk và Dnipropetrovsk, lấy thành tích này để Putin còn đọc diễn văn ngày 9 tháng Năm.

Chưa bao giờ kỷ niệm năm chẵn (80 năm) Chiến thắng phát-xít của Putin lại thê thảm như thế này. Đến hôm đó con số “kiện hàng 200” (thực chất là thương vong nhỉ) của Nga là non 1 triệu. Bê xê lết về quân đội. Kinh tế ngắc ngoải. “Người cứu hộ” Trump thì làm đủ trò nhưng có cứu được tình hình đâu?

Trong khi đó, Ukraine dùng chính F-16 để “giã mềm” các mục tiêu phía sau tiền tuyến của hướng Kursk – Belogorod mới kinh chứ. Để làm gì vậy, chuẩn bị cho chiến dịch tấn công à? Theo những “người đặc biệt” tôi có liên hệ, tinh thần của các sĩ quan trong “Bộ Sân khấu và trình diễn Nga” đứng đầu là Gerasimov, nhiều người đã rất bi quan. Họ nhìn thấy rõ việc nếu Ukraine mở chiến dịch tấn công trên hướng Bryansk – Kursk – Belgorod thì Nga sẽ vỡ trận, vì Gerasimov không có bất cứ phương tiện, lực lượng và cả hành động nào để chuẩn bị cho tình hình.

Nhưng tôi vẫn nghĩ đòn chính sẽ ở chỗ khác, Crimea là hướng vẫn bị tôi lặp đi lặp lại.

Có người hỏi: tại sao lại dám chắc chắn như vậy? Tôi nói: vì tình thế chiến tranh đã đi đến chỗ như vậy. Thực chất, công nghiệp quốc phòng Nga đang phục hồi mạnh mẽ và dần dần quá trình này đi vào ổn định, là mối nguy cơ rất lớn; trong khi đó tổng thể kinh tế nhất là khu vực dân sự khó khăn nhưng không chắc đã dẫn tới sụp đổ ngay lập tức… Quá trình này sẽ ảnh hưởng đến cuộc chiến nếu nó kéo dài sang 2026. Đó là chưa kể Trump còn có những hành vi ngu ngốc hơn nữa, cũng sẽ ảnh hưởng đến tình hình. Vì vậy tất cả mọi chuyện người Ukraine phải giải quyết trong năm nay, cụ thể là mùa hè này.

Nếu Zelenskyy khôn khéo xoay xở được thêm sự ủng hộ mạnh mẽ và bằng hành động cụ thể của Đức dưới thời Merz, thì mọi chuyện sẽ xong, nhưng không phải là quyết định. Trong tháng Tư này nếu họ hành động, thì cũng là hợp lý… nhưng hiện nay quá trình tấn công sâu vào hậu phương của Nga mới bắt đầu, bao giờ nó cũng phải kéo dài 1 tháng, 1 tháng rưỡi hoặc hơn nữa… vì vậy các sự kiện chính sẽ phải là tháng Năm, hoặc sang tháng Sáu…

Bao giờ cũng vậy, cứ nhiều bài báo của #BMZ bảo là Nga thắng lợi, nghĩa là chúng đang thua hoặc đang tuyệt vọng, hoặc cả hai.

Phúc Lai GB