Dưới hiên mưa vắng hồn khua nướcThả chiếc thuyền con…
Phúc Lai G.B: Về cuộc chiến tranh của Putin ở Ukraine – Ngày 24/3/2025
1. Thế là tôi lại đúng về Belgorod. Không phải tôi đã báo cáo các bác về khả năng cực kỳ cao sẽ diễn ra một chiến dịch khác ở hướng này à… Bây giờ khi nó đã nổ ra rồi, thì người ta đưa ra thông tin rằng phía Ukraine đã âm thầm chuẩn bị cho chiến dịch này đến 3 tuần…
Chiến dịch Belgorod – trên mạng xã hội đã bắt đầu có những bài viết là “đại chiến dịch Belgorod” – tôi chưa dám hăng hái thế, chiến dịch này diễn ra trong bối cảnh có những biến cố liên quan đến Chiến dịch Kursk, vì vậy cần có hai cách nhìn nhận nó. Cách thứ nhất, là nó diễn ra có liên quan đến Chiến dịch Kursk, như khi nghe những thông tin về việc Nga tấn công ở Kursk để chiếm lại Sudzha, tôi nhớ là có nói với một bác nào đó bạn Facebook: như vậy Ukraine sẽ tấn công ở Belgorod.
Còn cách nhìn nhận thứ hai, Belgorod là một chiến dịch độc lập và cho dù quân Ukraine có không phải rút khỏi Kursk, nó vẫn sẽ diễn ra. Lúc đầu khi đưa những thông tin cho quý vị bạn đọc, khoảng hơn 1 tháng trước đây nếu tôi nhớ không nhầm rằng có những tin tức rò rỉ ra từ ngành tình báo quân sự Nga cho rằng, người Ukraine đã chuẩn bị cho một chiến dịch tấn công mới, hoặc vào Bryansk hoặc vào Belgorod, nhưng căn cứ vào quân số được tập trung, chúng đoán xác suất 90% rơi vào hướng Bryansk.
Tôi thì nghĩ khác, từ lúc đó tôi vẫn kiên trì với nhận định: họ sẽ tấn công vào Belgorod. Và bây giờ tình hình thực tế cho thấy tôi có lý. Tại sao tôi lại cho rằng đó mới là hướng tốt hơn? Có phải do vùng đang bị quân Ukraine chiếm ở tây nam làng Sudzha tạo điều kiện thuận lợi cho quân Ukraine tấn công sang Belgorod vì quân Nga ở đó bị “hở sườn?” Tất cả đều có một chút hợp lý nào đó, nhưng thực tế nếu quân Ukraine tấn công vào Bryansk thì có vẻ thuận lợi hơn nhiều vì mật độ quân Nga phòng thủ ở tỉnh này thấp hơn. Tuy nhiên, nếu tấn công hướng Belgorod thì tác động về mặt chiến lược sẽ lớn hơn, còn mạnh hơn chiến dịch Kursk.
1.1. Quay lại với Chiến dịch Kursk, ngay từ vài ngày đầu tiên tôi đã nêu ý kiến: đây là chiến dịch dài hơi có chủ đích, có mục tiêu chiến lược của nó chứ không phải là đánh xong vài ngày rồi rút như nhiều người nhận định. Điều đó có nghĩa là người Ukraine sẽ ở lại Kursk cho đến khi nào không thể trụ được nữa thì thôi, hoặc nói cách khác chừng nào Nga còn chưa đủ sức để đẩy họ về, thì họ vẫn cứ ở lại. Nhận xét này của tôi cũng sát với thực tế: trong suốt gần 8 tháng trời, quân Nga ròng rã tìm cách đánh bật lực lượng Ukraine đang “chiếm đóng” nhưng không được.
Tôi tiếp tục hình dung rằng, lực lượng vũ trang Ukraine sẽ không bám trụ cố định mà sẽ cơ động xung quanh những công trình phòng thủ chủ yếu họ chuẩn bị, và cũng sẽ không cố gắng tiến xa chiếm thêm nhiều đất đai, mặc dù trong những ngày đầu tiên của chiến dịch đã có lúc các đơn vị đặc nhiệm của họ đến rất gần Lgov, nghĩa khoảng gần 40 ki-lô-mét nữa về phía bắc. Sau đó, tranh thủ việc Nga sẽ bắt buộc phải nỗ lực chiếm lại Kursk mà quân Ukraine sẽ biến khu vực đệm giữa hai bên thành BÃI CHIẾN TRƯỜNG, điều này sau đó tôi có nhắc lại vài lần. Cho đến trước khi diễn ra chiến dịch phản công vừa rồi của Nga, hình dung này của tôi đúng.
Những con số đã có từ trước khi chiến dịch phản công của Nga diễn ra cả tháng: thiệt hại do người Ukraine gây ra cho quân Nga là rất lớn (khoảng 58.000 người cả Nga và Triều Tiên, trên 100 xe tăng). Có người hỏi tôi: vậy quân Ukraine có thiệt hại không? Ngay cách đây 2 tuần, trước khi Nga phản công tôi có dùng bữa tối với một vài người bạn, trong đó có một anh có con trai đang chiến đấu tại Kursk (bác sĩ quân y) thì câu chuyện cho thấy chiến sự là “bình thường.” Chỉ một thông tin như vậy đủ khẳng định những thông tin khác của tôi thu thập được về cách tiếp cận của Ukraine tại Kursk là hợp lý.
Thứ nhất, quân số của người Ukraine ở Kursk là nhỏ. Có những thông tin khác cho biết lực lượng Ukraine tham gia chiến dịch “là hai lữ đoàn” nhưng tôi nghĩ điều này không chính xác, vì nếu có là “2 lữ đoàn” chăng nữa, thì cũng không bao giờ là lữ đoàn đầy đủ cả. Nếu nói “các đơn vị từ hai lữ đoàn” sẽ hợp lý hơn. Tổng số quân Ukraine tham gia chiến dịch theo nhiều nguồn cho rằng, cũng có thể đến 2 lữ đoàn nhưng là sự luân chuyển và thay đổi liên tục. Điều này chỉ có sau chiến tranh chúng ta mới có thể xác minh được. Nhưng việc bịa ra rằng Ukraine sử dụng quân số đông phù hợp với hình dung cách thi hành chiến tranh của Nga, và tất cả các báo chí của Nga cũng như của những nước như xứ Laos Leste cũng đều mô tả theo cách tiếp cận này. Thực tế, chiến thuật của người Ukraine đã thay đổi ngay từ đầu chiến tranh rồi.
Thứ hai: chiến thuật. Ngoài việc sử dụng rộng rãi chiến tranh điện tử, Ukraine còn sử dụng đại trà UAV, FPV… ở chiến dịch Kursk, kết hợp với các nhóm quân nhỏ, cơ động liên tục đánh vào nhiều điểm, nhiều khu vực, nhiều hướng… trên hệ thống phòng thủ của Nga ở khu vực Kursk. Trong những ngày đầu của chiến dịch, như trên đây tôi đã viết, ước tính có lúc họ tiến xa đến gần 40 ki-lô-mét từ biên giới. Đây là một đặc điểm hơi giống Chiến thuật Blitzkrieg của Đức quốc xã, có những nhóm đặc nhiệm nhỏ thọc sâu, có thể nhảy dù… gây hoang mang sau mặt trận. Giai đoạn quân Ukraine tấn công, họ tiến hành đúng chiến thuật này đã làm cho mặt trận của Nga rung chuyển cả về tinh thần, đặc biệt đối với dân chúng. Sau này chỉ có bọn Alaudinov kéo đến ngăn không cho quân dân chạy, tình hình mới ổn định. Chiến thuật cơ động của người Ukraine còn được sử dụng vào giai đoạn phòng ngự ở Kursk: khi Nga tấn công, quân Ukraine tránh giao tranh và lại có mặt ở phía sau của nhóm vừa tấn công đó. Thực hiện được như vậy, Ukraine đã sử dụng lực lượng xe bọc thép tốt, chất lượng từ phương Tây và một số xe bọc thép tự sản xuất.
Hai đặc điểm trên đây của chiến thuật Ukraine sử dụng, gây cho Nga khó khăn rất lớn, kết hợp với việc bản thân quân Nga ở Kursk cũng không đủ sức để gây nên chuyện, tức là tạo ra đủ sức ép để đánh bật quân Ukraine về bên kia biên giới.
1.2. Chiến dịch phản công của Nga tháng Ba năm 2025
Chiến dịch này diễn ra trong bối cảnh mọi sự kiện xuất hiện đều tỏ ra có lợi cho Putin. Nếu nhìn nhận lại một cách sáng suốt, cần nhìn thấy tình thế cực kỳ khó khăn của hắn ta trước thời điểm ngày 20/1/2025. Kursk bị chiếm đến 600km vuông. Donbas hướng Pokrovsk, quân Nga vẫn tiến nhưng với một cái giá rất đắt. Nền kinh tế đi xuống, trong khi khu vực sản xuất quốc phòng vẫn đang rất nóng vì sức ép của Putin yêu cầu hệ thống ngân hàng BẮT BUỘC PHẢI CHO các doanh nghiệp quốc phòng VAY. Kinh tế quốc dân nói chung đang trên đà sụp đổ. Putin thánh tướng với bộ sậu của mình và bọn oligarch: Trump lên sẽ cứu được, mọi chuyện sẽ ổn cả.
Thật ra, Putin có lý. Trump với hành động khuấy đảo của mình – có thể nói là điên loạn, đã làm xuất hiện rất nhiều tình thế đảo lộn. Chẳng hạn việc cắt thông tin tình báo đã gây ra khó khăn không nhỏ cho phía Ukraine. Chẳng nhẽ Ukraine yếu kém đến vậy? Không hẳn thế: đầu chiến tranh họ có thông tin tình báo của phương Tây chia sẻ đâu, mà vẫn sống sót? Cần phải có cái nhìn chính xác về vấn đề này: từ khi có các vũ khí “thay đổi cuộc chơi” của phương Tây chuyển giao cho, người Ukraine dần dần lập lại thế cân bằng, rồi vượt trội ở một số khía cạnh trên chiến trường. Các vũ khí được chuyển giao này cần phải dựa trên hệ thống hiện có của phương Tây, không phải theo cách tiếp cận cũ của Liên Xô mà Ukraine đầu chiến tranh vẫn còn là một phần trong đó.
Ngay hồi đó khi sử dụng vũ khí Liên Xô, cách tiếp cận của Ukraine đã bắt đầu khác: họ sử dụng UAV – drone ngay từ đầu, lúc mà quân Nga còn chưa biết gì về chuyện này, và nhờ thế người Ukraine đã thi hành cuộc chiến tranh phi đối xứng rất thành công chống Nga. Cần nhìn thêm một yếu tố nữa là chênh lệch về quân số của hai bên tại bất cứ hướng xác định nào, là rất lớn và nghiêng về phía Nga. Nhờ sự sáng tạo, mà như một người lính tình nguyện Hoa Kỳ nói, lúc đầu tưởng chúng tôi hướng dẫn họ, nhưng họ CỰC KỲ THÁO VÁT, sáng tạo và thông minh, nên sau đó chúng tôi học lại họ (người Ukraine).
Nga thì không đầu tư cho độ chính xác, vì vậy về tổng thể cuộc chiến tranh của họ không chỉ là tiêu hao, mà nó là một con thú đói suốt ngày gào lên đòi ăn, và họ sẽ không thể duy trì cuộc chiến quá lâu được, vì không thể chu toàn được mọi khía cạnh của nó. Vì vậy, Putin cần hỗ trợ từ bên ngoài.
Trong suốt cuộc chiến này, sự hỗ trợ của Trung Quốc cho Nga là vô bờ bến, gần như tất cả các loại vật tư, nguyên liệu… mà Nga cần, Trung Quốc có. Không chỉ thế, trong năm đầu tiên của chiến tranh, đã có chuyện người Nga đi săn lùng các chi tiết máy cái do Liên Xô sản xuất trước đây, thường vẫn còn sót lại trong kho của các nước cùng hệ thống từ xưa… và chỉ một thời gian ngắn sau, đã có “hàng Liên Xô sản xuất do Trung Quốc làm giả”. Câu chuyện này khẳng định dự đoán của tôi hồi đó là đúng: Nga sẽ tìm cách khôi phục lại cơ sở sản xuất cũ của thời Xô-viết, chứ trong điều kiện cấm vận sẽ không đầu tư được nhà máy mới, còn mua nhà máy của Trung Quốc thì Nga sẽ không làm.
Nói tiếp đến Trump. Có nhiều người tin vào “Krasnov theory” – Trump là một điệp viên được KGB tuyển mộ trong thập niên 1980. Tôi thì không tin vào cái thuyết sặc mùi âm mưu này, vì một con người ái kỷ bệnh hoạn như Trump không đủ tiêu chuyển để được KGB tuyển mộ. Từ khi lên cầm quyền, đầu tiên ông ta cố gắng thực hiện lời khoác lác “dừng chiến tranh trong 24 giờ” (sau đó thành “ngừng bắn” chứ!)… rồi hôm vừa rồi lại bảo rằng… hơi có tí trào phúng trong đó, thật mồm không khác gì cái…vịt. Nhưng tất cả những dự đoán của tôi về ông ta trước 20/1 cũng khá sát. Đến nay, chúng ta đang chứng kiến màn đá bóng giữa hai cầu thủ, một bên là Zenlenskyy và bên kia là Putin. Còn quả bóng thì không phải ai khác, chính là Trump.
Hai cầu thủ thể hiện rất khác nhau. Quý vị có nhớ tôi đã viết trước 20/1: Zelenskyy phải hết sức khéo léo vì cái dạng người kiểu Trump này, rất rắc rối và khó lường, đến mức chính ông ta cũng không lường được hết những hành động của mình. Trong khi đó, Putin thì như một con quỷ, về nguyên tắc hắn ta rất khôn, chẳng qua tình thế của cuộc chiến đẩy hắn đến mức tàn hại như thế này mà thôi. Hiện tại, hắn đang vờn Trump, thỉnh thoảng cho ăn cái mồi gì đó nhưng về tổng thể, vẫn là ra roi, quất cho Trump những đòn đáng kể.. Vẫn thuyết âm mưu nhưng điều này dễ chấp nhận hơn này: Putin có trong tay một số bằng chứng có thể hại Trump đến thân tàn ma dại, mà những hình ảnh vợ Trump khỏa thân là nhẹ nhất. Có thể lắm chứ. Nhìn hành động của Trump thì thấy rõ ràng ông ta bị Putin dắt mũi.
Về phần mình, Putin không chờ được lâu hơn nữa. Trong một bài trước tôi đã viết, hắn cần ngừng bắn khoảng giữa tháng Tư, và kéo dài khoảng 1 tháng… còn về lâu dài, hắn cần ngừng hẳn với điều kiện Ukraine “coi như là đầu hàng.” Còn nếu ngừng bắn mà “chưa hẳn là đầu hàng” thì hắn sẽ cần phải yêu cầu châu Âu đứng ngoài – trong hoàn cảnh hiện nay chuyện Mỹ đưa quân vào gìn giữ hòa bình là rất khó, vì vậy chỉ còn đối thủ duy nhất cần loại bỏ là châu Âu mà thôi. Nhưng với nội bộ trong nước, cả với bọn “vòng trong” lẫn với dân chúng, Putin thực sự mỏi. Về bọn oligarch, tôi sẽ viết vào một bài khác… nhưng càng ngày càng khó tuyển quân, cũng như kinh tế lao đao làm cho cùng một số tiền, người Nga mua ngày càng ít hàng hóa hơn, làm cho Putin không thể chờ được nữa.
Về vấn đề này, cách đây mấy hôm VOA có phóng sự tại đây:
Doanh nghiệp của một doanh nhân Nga ăn nên làm ra vì tham gia vào sản xuất phục vụ trực tiếp cho nhu cầu tiêu dùng trong nước, sử dụng tiền điện tử cho các giao dịch với nước ngoài nói: mặc dù doanh nghiệp của tôi thịnh vượng hơn, nhưng người dân nghèo đi, cùng một số tiền mua được ít thứ hơn năm 2021. Một cô gái than phiền: không tiêm được vaccine Mỹ cho chó, phải tiêm vaccine Nga, chó của tôi suýt chết. Một thằng thanh niên nói: sẽ không giải quyết được vấn đề lâu dài nếu Ukraine vẫn cứ tiếp tục chính sách chống Ngan hư hiện nay…
đó là những người đang đi nghỉ mát ở nước ngoài, tức là tầng lớp có tiền, nói thẳng là ăn nên làm ra nhờ chiến tranh, mà còn nói ra được những khó khăn chung của quần chúng, vậy đa số dân Nga sẽ khó khăn đến đâu, không khó để hình dung.
Đó là hoàn cảnh hành động của quân Nga dưới sự thôi thúc của Putin. Một mặt, tăng cường phá hoại, đánh phá… bằng không kích. Mặt khác, nỗ lực chiếm lại Kursk. Tôi đã báo cáo với quý vị rồi nhỉ: trong tháng Ba, chậm nhất là đến giữa tháng Tư phải giải quyết xong Kursk.
1.3. Công bằng mà nói, người Ukraine có bị bất ngờ…
Thật ra kế hoạch của Nga chiếm lại Kursk là có thể dự đoán được và chắc chắn người Ukraine dự đoán được từ trước, vì tình thế thay đổi theo chiều hướng có lợi cho Ukraine ở hướng Pokrovsk đã diễn ra trước Chiến dịch phản công của Nga ở Kursk khoảng 10 ngày. Chúng ta cùng hình dung, bộ chỉ huy Nga sẽ rút mỗi khu vực một ít quân để không ảnh hưởng nhiều đến đại cục, đưa số quân này về “giải phóng Kursk.” Việc rút quân này cùng với tình trạng thiếu thốn chung, đã giúp quân Ukraine lập lại được một số lợi thế, mà điều này ngay bây giờ (ngày 24/3) vẫn đang diễn ra, chẳng hạn những trận đánh ở Toretsk hôm qua.
Nhưng mức độ thành công của phía Ukraine là không lớn, có thể dẫn tới việc họ phán đoán không chính xác quân số Nga có thể chuẩn bị được để thi hành Chiến dịch phản công Kursk. Đến hôm nay sau khi nó diễn ra được khoảng 10 ngày, đã có thêm những thông tin cho thấy ngoài việc sử dụng số quân rút ở các hướng khác về Kursk hỗ trợ lực lượng đang có, có những bằng chứng cho thấy Bộ chỉ huy Nga phải sử dụng thêm một số đơn vị thuộc dự trữ chiến lược (chỉ sử dụng khi thủ đô lâm nguy hoặc có đảo chính quân sự).
Như vậy, ngoài việc có thể dự đoán được về việc chắc chắn sẽ có phản công, thì về thời điểm nó cũng diễn ra gần như đúng lúc Mỹ cắt thông tin tình báo, cũng có thể dự đoán được. Như vậy nếu có gì bất ngờ, chỉ là về quân số. Theo các nguồn tin công khai, Nga đã tập trung đến 70.000 quân để thi hành chiến dịch này, một con số không nhỏ.
Theo tôi, một người quan sát lâu năm về quân đội Nga, thì chỉ có thể là phút cuối lôi những đơn vị thuộc dự trữ chiến lược ra dùng, mới có thể làm bất ngờ bộ chỉ huy Ukraine.
Một điều nữa cũng có thể làm bất ngờ người Ukraine, là khả năng thích ứng nhanh của người Nga: chúng dùng đại trà UAV – drone với số lượng lớn, nhất là loại điều khiển bằng cáp quang.
Theo như câu chuyện tôi nói với một “người nào đó” thì thực sự, Nga không những muốn thủ thắng mà còn định làm một trận chấn động, có thể gây ra sụp đổ cho Ukraine. Vì thế mới có màn kịch Putin đến thăm Kursk. Putin muốn thể hiện, điều đó thì đã rõ. Nhưng tại sao lại là Gerasimov tiếp đón, mà không phải là Aleksey Dyumin, thằng đứng đầu nhóm vệ sĩ riêng của Putin và hiện đang là chỉ huy trưởng Chiến dịch đòi lại Kursk của Nga?
Để giải thích điều này, lại phải nhìn lại một chút: suốt từ đầu chiến tranh, Putin cố tình hạ thấp vai trò của các tướng lĩnh quân đội, thậm chí không cho phép truyền thông focus vào bất cứ riêng một tên tướng nào. Lúc đầu, hắn dùng Wagner của Prigozhin. Sau cú binh biến của thằng tướng cướp này, Putin để cho quân đội… tự đánh nhau mà không có chỉ huy ít nhất là trên truyền thông.
Lần này, nhìn mặt Gerasimov rất kệch cỡm khi tiếp thằng Putin giả, trong hoàn cảnh lão tham mưu trưởng quân đội Nga này đang bị thất sủng (cùng với việc Shói-gù mất chức, mà tôi đã giải thích là việc này Putin nhằm cứu Shói-gù), tôi nghĩ vị thế của Gerasimov đã xuống đến đáy, đó là thứ nhất. Thứ hai, Putin tự tin vào chiến thắng lần này của chúng ở Kursk, và hắn sẽ quay về Mục-tư-khoa, tiền hô hậu ủng trong ngày lễ Chiến thắng 9 tháng Năm. Sẽ không có Zhukov nào ở đây để tranh cạnh vinh quang với “Putin – Stalin mới” của nước Nga.
Thi hành chiến dịch phản công, quân Nga còn có một số đòn phối hợp, chẳng hạn ở hướng Snagost, có một mũi tấn công để bọc hậu quân Ukraine, nếu tiến triển thuận lợi có thể tạo ra được một “nồi hầm” bao vây một nhóm quân Ukraine lớn ở Sudzha (bản đồ). Đến đây, xuất hiện sai lầm của Bộ chỉ huy Nga. Sai lầm đầu tiên là đánh giá sai quân số của Ukraine đóng trên lãnh thổ Kursk của chúng. Chúng cho rằng Ukraine có thể để lại trên khu vực này từ 25.000 đến 30.000 quân, do vậy đã bố trí đến 70.000 quân để tiến hành chiến dịch phản công. Sai lầm thứ hai, đánh giá sai tác động của một số yếu tố bất ngờ. Chẳng hạn trò cho quân chui vào đường ống dài đến cả chục ki-lô-mét, đã không thành công. Hay như đòn tấn công ban đầu làm cho chỉ huy Ukraine lúng túng vì không nắm được tình hình quân địch về hướng đánh chính và lực lượng sử dụng, đã nhanh chóng mất đi lợi thế bất ngờ đó. Thứ ba, là không đánh giá được khả năng cơ động của quân Ukraine và việc họ đã xây dựng được hệ thống phòng thủ thứ cấp còn chắc chắn hơn hệ thống tiền tiêu, hệ thống này cách biên giới quốc gia Ukraine – Nga khoảng 5 ki-lô-mét, tăng giảm tùy chỗ dựa trên sông Psel. Vì vậy quân Nga tiến được đến trước phòng tuyến này, đã phải dừng lại.
Để đánh giá đúng kết quả của Chiến dịch phản công Kursk của Nga, cần tỉnh táo chắt lọc thông tin, chẳng hạn phải có những thông tin về hệ thống phòng ngự thứ cấp mà người Ukraine đã chuẩn bị từ trước tôi vừa trình bày. Tiếp theo, ngay sau khi có lại thông tin tình báo – chính xác phải nói là thông tin quan trắc bằng khí tài từ không trung của Hoa Kỳ, tình hình lại thay đổi – bước tiến của quân Nga chậm lại rồi dừng hẳn. Điều đó có được là do người Ukraine luôn sẵn sàng sử dụng một số vũ khí mang lại lợi thế và chỉ cần đủ điều kiện để sử dụng chúng là tình thế lại thay đổi rất chóng vánh.
Vì vậy, có thể nói Chiến dịch này của Nga bước đầu thành công với kết quả là chiếm lại được thị trấn Sudzha, nhưng sau đó thì những mục tiêu khác, coi như không đạt được. Không có đánh tập hậu, chặn đường rút, bao vây, chia cắt và tiêu diệt… tất cả đều không có. Không thể nói là thất bại, nhưng kết quả như vậy là nhỏ, vì kế hoạch của chúng là rất khác. Chúng muốn không phải đẩy bật quân Ukraine về bên kia biên giới, mà là bao vây tiêu diệt một nhóm quân lớn của Ukraine, làm chấn động chiến trường đem lại lợi thế để ép Ukraine ngừng bắn, đàm phán đầu hàng kia.
Hòa vào cùng nỗi thất vọng chung với Bộ chỉ huy Ng, bọn nhà báo pro-Putin xứ Laos Leste cố giải thích: “Ukraine chạy khỏi Kursk quá nhanh, Nga không kịp trở tay: Mẻ lưới bất thành” (báo Dân Trí). Một cách giật tít đúng là… mất dậy. Hiện nay người Ukraine vẫn đang chiếm khoảng hơn 100 ki-lô-mét vuông diện tích của Kursk, như vậy không thể nói là “Ukraine chạy khỏi…” mà chính xác là họ rút về tuyến sau, vậy thôi. Tiếp nữa, việc rút này ông Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi còn nói trước khi chiến dịch diễn ra vài ngày, vì vậy không thể nói là “chạy nhanh” được, mà việc rút như vậy là có kế hoạch và diễn ra chủ động. Điều này cũng gián tiếp khẳng định những trò tung tin rằng, quân Ukraine bỏ lại vũ khí khí tài đầy chiến trường, cũng là bịp bợm nốt.
Bình luận về tin này với một người bạn, tôi nói: xe tăng Nga cháy lại chẳng đầy, đen thui rồi ai xác định được của bên nào. Nga đã từng có trò lấy xác xe tăng của chính mình vẽ thêm ký hiệu của Ukraine lên để tuyên truyền rồi còn gì. Tin giả bây giờ thì, đến Tổng thống Mỹ còn nói nhảm nhí, nữa là bọn tuyên truyền viên.
2. Lại nói tiếp chuyện tin giả.
Tin giả nhiều đến mức, chính chúng ta cũng rất dễ bập phải, nhất là mấy bác chạy theo đưa tin chứ không phân tích. Chẳng hạn vị KOL nào đó hoắng huýt: chiến dịch Kursk của Ukraine đã kết thúc, Ukraine đã rút quân. Cuối cùng thì mấy hôm sau vẫn chưa rút, và bây giờ vẫn còn chiếm đất của Nga. Mà đã còn giữ đất của Nga, nghĩa là chiến dịch chưa kết thúc.
Về Chiến dịch Kursk của Ukraine, tôi đã phân tích rồi, chỉ nhắc lại chút: nó đã mất đi ít nhất một nửa ý nghĩa ban đầu là nằm trong Kế hoạch hòa bình của Zelenskyy với chính quyền Biden, và chỉ còn nửa ý nghĩa còn lại: chiếm đất của Nga thì đánh vào uy tín của Putin. Vì vậy, tôi viết rằng quân Ukraine bây giờ rút cũng được, nhưng nếu còn giữ đất Kursk, thì sẽ có những mục tiêu khác. Điều này tôi sẽ xin phân tích vào một bài khác. Bây giờ nói tiếp về tuyên truyền bẩn. Xin giới thiệu một bài viết của J. Quila, chuyên gia an ninh và cố vấn cấp cao của chính phủ.
Quân nhân Ukraine nhìn nhận thế nào về các cuộc thăm dò ý kiến của Ukraine cho biết 81% người Ukraine sẵn sàng đàm phán với kẻ thù và (chấp nhận) hi sinh vì hòa bình?
Tuyên bố “81% người Ukraine sẵn sàng đàm phán và hi sinh vì hòa bình” hoàn toàn sai sự thật và cố tình gây hiểu lầm.
Người Ukraine có ủng hộ đàm phán không? Có – nhưng không phải theo kịch bản lừa đảo đang diễn ra hiện nay, cũng không phải bằng cái giá phải trả là chủ quyền đất nước của họ. Không có cuộc thăm dò ý kiến hợp pháp nào ủng hộ tuyên bố trong vấn đề đặt ra này. Đây là một ví dụ khác về luận điệu thao túng được thiết kế để thúc đẩy một câu chuyện ủng hộ Nga và làm suy yếu sức đề kháng của Ukraine – một chiến thuật ngày càng trở nên phổ biến trong vài tuần gần đây khi Nga tuyệt vọng yêu cầu Ukraine giao nộp lãnh thổ và chấp nhận cái gọi là “phi quân sự hóa.” Ai đó nên nhắc nhở Putin thức tỉnh và xem xét kỹ các báo cáo tình báo mới nhất của Ukraine – có lẽ nên bắt đầu bằng việc triển khai tên lửa “Long Neptune” có tầm bắn 1.000 km do nước này tự sản xuất.
+ Đây là những gì dữ liệu thực tế cho biết:
– Người Ukraine muốn hòa bình, nhưng không phải đánh đổi bằng chủ quyền của họ.
Các cuộc thăm dò liên tục cho thấy hầu hết người Ukraine từ chối nhượng bộ lãnh thổ (KIIS, tháng 3 năm 2025). Tính đến năm 2024, chỉ có 31% ủng hộ đàm phán nếu điều đó có nghĩa là nhượng bộ đất đai – hoàn toàn trái ngược với tuyên bố sai lệch nghiêm trọng 81% được đưa ra (The Conversation).
50% cho biết Ukraine không nên từ bỏ bất kỳ vùng đất nào trong bất kỳ trường hợp nào, ngay cả khi chiến tranh kéo dài hơn (KIIS, tháng 3 năm 2025).
– Ukraine không tin tưởng vào những lời đề nghị “hòa bình” của Nga. 87% người Ukraine tin rằng Nga sẽ không dừng lại ở tình trạng chiếm đóng hiện tại và sẽ tiếp tục hành động xâm lược nếu có cơ hội (KIIS).
66% coi mục tiêu chiến tranh của Ngalà mối đe dọa hiện hữu nhằm mục đích diệt chủng và phá hủy Ukraine (KIIS, 2025).
– Mệt mỏi vì chiến tranh không đồng nghĩa với đầu hàng – Trump và nhóm Trump Explainers của ông dường như không có khả năng hiểu được điều này. Đúng vậy, người Ukraine đã kiệt sức sau ba năm chiến tranh. Gần 90% đã trải qua căng thẳng và mất mát lớn và hoặc trực tiếp biết ai đó đã trải qua (KIIS). Nhưng mệt mỏi vì chiến tranh không giống với sự sẵn sàng đầu hàng. Phần lớn vẫn muốn chiến đấu vì toàn vẹn lãnh thổ và tự do của Ukraine cho nhiều thế hệ tương lai.
– Sự lãnh đạo của Zelenskyy vẫn vững mạnh. Tỷ lệ ủng hộ của dân chúng dành cho ông là 63% và đang tăng lên – khó có thể là dấu hiệu của một dân số tuyệt vọng muốn đầu hàng (KIIS).
Hãy làm rõ điều này: Ukraine không ở Nga để giết người Nga. Ukraine đang chiến đấu trên lãnh thổ của chính mình, bảo vệ các thành phố, nhà cửa và người dân của chính mình. Hỏi Ukraine rằng liệu họ đã “sẵn sàng cho hòa bình” hay chưa là xúc phạm và không chân thành, tức “hỏi đểu”.
+ Câu hỏi thực sự phải là:
Liệu Nga có chấp nhận hòa bình không? Liệu Nga có sẵn sàng rời khỏi Ukraine và chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược diệt chủng của mình không?
Ukraine đã dự đoán chính xác các động thái của Nga trong nhiều thập kỷ và có mọi lý do để không tin vào lời hứa của Putin. Đây chính xác là lý do tại sao Ukraine phản đối dữ dội các bảo đảm an ninh mạnh mẽ trong Bản ghi nhớ Budapest – vì người Ukraine biết rằng cuối cùng Nga sẽ vi phạm chủ quyền của họ. Ukraine đã nêu rõ những lo ngại này trước và trong các cuộc đàm phán dẫn đến việc ký Bản ghi nhớ Budapest vào ngày 5 tháng 12 năm 1994. Bất chấp những cảnh báo này, các đồng minh của Ukraine đã từ chối cung cấp các bảo đảm an ninh vững chắc mà họ tìm kiếm. Thay vào đó, họ chỉ đưa ra “bảo đảm an ninh” mơ hồ, một biện pháp ngoại giao nửa vời cuối cùng đã không ngăn chặn được sự xâm lược của Nga.
Và đây là chúng ta ngày hôm nay: một giải pháp cưỡng bức, cụ thể là sự chiếm đóng của Nga, như một giải thưởng cho họ sẽ không mang lại hòa bình lâu dài – nó sẽ chỉ tạo tiền đề cho một cuộc chiến tranh lớn hơn và xa hơn.
Những người đưa ra những câu chuyện sai sự thật này – cho dù đó là các cơ quan tuyên truyền của Nga, nhóm của Trump hay những người đủ ngây thơ để tin vào họ – đều đang cố tình nói dối hoặc bị thao túng bằng thông tin sai lệch một cách nguy hiểm.
Ukraine sẽ không đầu hàng; Ukraine sẽ không phi quân sự hóa – thực tế đây là trò đùa xúc phạm tệ hại nhất mà Putin mong đợi Trump sẽ biến thành hiện thực; Người dân Ukraine không muốn hy sinh chủ quyền và tự do của họ vì thứ “hòa bình” của Putin, và việc giả vờ theo chiều ngược lại sẽ không thay đổi được thực tế.
Nếu Nga không đồng ý với lệnh ngừng bắn 30 ngày, thì con đường phía trước sẽ rõ ràng: Ukraine sẽ tự trang bị vũ khí và cả từ những người còn ủng hộ, và chiến đấu đến cùng.
3. Thực tế chiến trường là câu trả lời rõ ràng nhất.
3.1. Những diễn biến rất đáng kể chỉ trong vòng 1 tuần.
– “Long Neptune” đã có màn ra mắt không thể đẹp hơn. Các nhà phân tích tình báo nguồn mở và các phương tiện truyền thông đã đưa tin rằng Ukraine đã sử dụng tên lửa mới để tấn công một nhà máy lọc dầu của Nga tại cảng Tuapse ở Biển Đen vào cuối tuần qua (ngày Chủ nhật là 23/3). Các quan chức khu vực của Nga đã xác nhận một vụ hỏa hoạn tại một cơ sở trong thị trấn — cách tiền tuyến khoảng 550 km. Các chuyên gia nói rằng tên lửa mới có khả năng là một phiên bản cải tiến của tên lửa chống hạm Neptune R-360 của Ukraine – và đó chính là thứ Zelenskyy đã giới thiệu (“Will Ukraine’s Neptune long-range missile make a difference?, DW)
Sự kiện này không phải là để đùa – đã là Zelenskyy giới thiệu, có nghĩa là “Trump quan trọng nhưng trước chiến tranh, sống còn của dân tộc, thì cũng chẳng là cái gì.”
– Trước đó, đã có đêm “mưa máy bay không người lái” của Nga, nhưng 137 máy bay không người lái của chúng thì có tới 127 chiếc không đạt mục tiêu. Đó là đêm 17/3, phần lớn là Shahed bản mới nhất và nhiều loại khác. Tổng cộng 63 máy bay không người lái đã bị phá hủy và 64 chiếc khác đã biến mất khỏi radar bằng nhiều biện pháp phòng không khác.
– Hai hôm sau, 19/03/2025, Tổng cục Tình báo chính Ukraine (Головне управління розвідки МО України) đã công bố một video về những đòn tấn công vào bán đảo Crimea bị chiếm đóng. Một số vật thể đã bị phá hủy ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của hệ thống phòng không trên bán đảo bị chiếm đóng.
Đoạn video dài ba phút và trong thời gian đó, có thể đếm được một số lượng lớn các hệ thống radar đã bị phá hủy trong một thời gian ngắn bằng máy bay không người lái tấn công. Một số trạm radar của Nga (RADS), các hệ thống phòng không riêng lẻ… cụ thể hơn là các giàn “Pantsir”, cũng như các bệ phóng riêng lẻ của tổ hợp S-300VM, đã bị phá hủy. Ngoài ra, bệ phóng S-300SV, các sở chỉ huy radar ST-68 và radar 39N6 Kasta 2E2 cũng bị phá hủy hoặc hư hại nặng không thể sửa chữa. Chưa hết, ba tổ hợp tên lửa và pháo phòng không Muscovite Pantsir-S1, một tàu kéo và vận tải dự án S4236, tàu kéo vạn năng Fyodor Uryupin và trực thăng Mi-8 của quân chiếm đóng Ngacũng bị thiêu rụi.
Các chuyên gia đã tính toán rằng có tới 12 trạm radar các loại đã bị phá hủy do đòn đánh trong đêm này. Tất cả các khí tài này đều nhằm mục đích kiểm soát không phận ở độ cao lớn, cụ thể là được giao nhiệm vụ là chống lại việc sử dụng máy bay không người lái và tên lửa hành trình từ phía Ukraine. Tính ra số lượng các khí tài bị phá hủy ở đó đã có giá trị hơn 500 triệu đô-la.
– Nức lòng nhất là cú đánh vào căn cứ không quân Engels – 2 của Nga. Chị Phạm Thị Minh bạn tôi đã có status ngắn: “Căn cứ này nằm cách biên giới Ukraine vào khoảng 600 km, các máy bay ném bom chiến lược của Nga như Tu-95, Tu-160 thường đồn trú tại đây. Ở thời điểm Ukraine tấn công có khoảng 3 chiếc Tu-95 và 2 chiếc Tu-160 ở Engels, và đặc biệt có 40 container chứa tên lửa với khoảng 100 quả tên lửa hành trình Kh-55 và Kh-101 trị giá ít nhất 500 triệu đô-la, việc số tên lửa này để ở các kho chứa nổi được che chở bởi nhà kho bình thường cũng là một sai lầm của Nga, dẫn tới thiệt hại lớn. Mảnh vỡ từ vụ nổ văng xa tới 5 km, nên làm hư hại cả những chiếc máy bay Tu-95 và Tu-160 tại đây. Như vậy lỗi từ việc vị trí kho chứa tên lửa, thông tin về số lượng tên lửa đã được Ukraine biết rõ và Nga đã không che giấu được thông tin quan trọng, chưa kể hệ thống phòng không phòng thủ sân bay kém đã tạo điều kiện cho Ukraine tấn công thành công, không loại trừ 3 chiếc máy bay ném bom chiến lượcTu-95 và Tu-160 cũng bị loại khỏi vòng chiến vì hư hỏng quá lớn khi phụ tùng thiết bị cho hai loại máy bay này là rất khó kiếm và chế tạo.”
Hai cú đánh trong vòng 1 tuần, tiêu tốn của Putin đến 1 tỉ đô-la! Nhưng vấn đề chính ở đây không phải là vấn đề tiền bạc, mà là Nga sẽ rất khó khôi phục lại những cơ sở và khí tài này, nghĩa là quá trình “bào mòn” vẫn đang diễn ra đều như vắt chanh, thể hiện một chiến lược rất rõ của người Ukraine.
3.2. Vậy có thể nói sao về chiến dịch Belgorod của Ukraine?
Hiện nay, quân Ukraine được cho là mới chắc chắn chiếm được 1 làng, cùng lắm là 2 làng (nhưng thông tin này chưa chắc chắn). Làng Demidovka ( https://maps.app.goo.gl/hnXd9sWxx31RY2La8 ) là đã làm chủ rồi. Như vậy là quân Ukraine đã tiến vào lãnh thổ Nga ở Belgorod khoảng 5 ki-lô-mét, hơn kém tùy chỗ. Chưa có căn cứ để gọi Chiến dịch này là lớn hay nhỏ, nhưng như tôi đã từng viết, riêng chiếm đất của Nga thì 1 ki-lô-mét vuông thôi, cũng là nhiều.
Trên đây tôi đã kể, khi Nga tiến hành Chiến dịch Phản công Kursk, tôi nói với bạn: như vậy Ukraine sẽ tấn công ở Belgorod, và điều này xảy ra thật, tuy vẫn còn rất nhỏ về quy mô (cấp thôn làng). Dù nhỏ hay to, bất cứ hành động tấn công nào của quân Ukraine vào lãnh thổ Nga, đều là cái tát vào mặt Putin, do vậy chúng đều phải điều quân để khắc phục tình hình. Với Belgorod, tình thế hai bên là cân bằng nhưng nếu Ukraine dùng lực lượng mới để tạo tình thế mới, Nga sẽ phải đối phó. Cách tốt nhất là dùng chính lực lượng vừa phản công ở Kursk, điều sang Belgorod để phản công (theo đường cái từ Sudzha sang Demidovka là 60 ki-lô-mét, link lộ trình đây: https://maps.app.goo.gl/C3TKkz6kUw1Qf9w8A ) mà người Ukraine thì thi hành chiến thuật “diệt viện” rất giỏi. Nếu như thế, nhóm quân vừa phản công bên Kursk sẽ không được nghỉ, mà phải tiếp tục tấn công, di chuyển tạo điều kiện cho người Ukraine đánh tiêu hao, thậm chí tiêu diệt những đơn vị nhỏ. Ngoài ra, những đơn vị được rút từ Donbas về để tham gia giải phóng Kursk, cũng không được rút khỏi Kursk mà vẫn tiếp tục phải ở lại hoạt động tại đây.
Hiện tại, Nga chưa có phản ứng mạnh đối với những hoạt động của quân Ukraine tại Belgorod, chắc nhanh cũng phải cả tuần đến hơn. Chỉ khi nào Bộ chỉ huy Nga có phản ứng thì người Ukraine mới có hành động tiếp theo, khi đó chúng ta lại tiếp tục theo dõi tình hình. Nhưng nhìn chung trước mắt, kịch bản ban đầu của Chiến dịch Kursk có thể tái diễn: một khu vực nào đó của Belgorod lại biến thành bãi chiến trường. Cứ thế cái đã.
+ Có một vấn đề được đặt ra, liên quan đến một số post có tính “thổn thức” gần đây trên mạng xã hội về tổn thất của quân Ukraine, và đặt câu hỏi “chiến dịch có cần không” – đã được mục 2 trả lời tương đối rõ. Chiến dịch chưa kết thúc. Về tổn thất, những con số rùng rợn không phù hợp với cách tiếp cận và chiến thuật của quân Ukraine hiện nay.
Có một quá trình rất rõ là sự làm suy yếu của hệ thống phòng không Nga nói riêng, và suy yếu sức mạnh quân sự của bộ máy chiến tranh Nga nói chung – tức là chiến lược “bào mòn” vẫn đang tiếp tục, mà nó diễn ra với chủ đích rất rõ là Crimea. Chẳng hạn, cú không kích đêm 17/3 đã làm suy yếu thê thảm hệ thống phòng không của Nga ở bán đảo. Sẽ cần một thời gian để đánh giá mức độ suy giảm đến đâu và khả năng bổ sung của Nga như thế nào. Tuy nhiên quá trình này sẽ từ từ nhưng vững chắc tạo ra THẾ MẠNH cho Ukraine để lên kế hoạch tấn công vào bán đảo Crimea.
Một lần nữa tôi xin nhắc lại, chiến tranh có thể kết thúc theo hướng có lợi cho Ukraine, bất chấp Trump làm trò gì, vì bản thân Putin vẫn đang phải chịu sức ép và thật ra là không nhỏ. Về đề tài này, tôi sẽ xin phép để đến bài sau.
