Nguyễn Tiến Cường: Súng ở Mỹ và dao ở Đức – Sự lớn mạnh của chủ nghĩa dân túy Đức

Chuyện súng ở Mỹ.

Vào khoảng 10 giờ sáng ngày 04.09.2024, ngày bắt đầu năm học mới 2024 của trường trung học Apalachee, Colt Gray, một học sinh 14 tuổi đã xách khẩu súng AR15 vào trường, bắn chết 2 giáo viên, 2 học sinh, gây thương tích cho 9 người khác. 

Không biết đây là lần thứ bao nhiêu xẩy ra thảm sát ở môt trường học tại Mỹ.  Gần đây nhất là 2 vụ thảm sát, một vào ngày 07.03.2023 với 7 người chết (kể cả thủ phạm), 1 bị thương ở Covenant School – Nashville, tiểu bang Tennessee, một vụ khác vào ngày 24.05.2022 ở trường tiểu học Uvalde với 22 người chết, 18 bị thương (1). 

Chuyện xả súng bắn chết người hàng loạt ở trường học của nước Mỹ xẩy ra khá thường xuyên như chuyện tại nạn xe cộ, riết rồi người dân Mỹ chỉ biết ngao ngán, thở dài. Những gia đình có con em đang còn lứa tuổi đến trường chỉ biết cầu nguyện cho con mình được bình yên khi đến trường. 

Chuyện dao ở Đức.

Buổi tối ngày 24.08.2024, tại lễ hội mùa hè thành phố Solingen, tiểu bang Nordrhein-Westfalen, Đức, một người Syria bị từ chối quyền tị nạn đã dùng dao đâm liên tục vào những người khách tham dự khiến 3 người chết, 8 người khác bị thương (3). Tổ chức khủng bố IS công bố một lá thư nhận trách nhiệm. 

Ngay sau khi xẩy ra vụ tấn công ở Solingen, nội các của Thủ Tướng Đức – Olaf Scholz SPD – đảng Dân Chủ Xã Hội (Sozialdemokratische Partei Deutschland) họp khẩn cấp. Với mục đích ngăn chận khủng bố IS, một số biện pháp được ban hành có hiệu lực tức thời như:

1. Dao bị cấm mang lên các phương tiện di chuyển công cộng đường dài – Fern Verkehr (xe điện, bus), cũng như trong các lễ hội vui chơi của người dân.

2. Cắt giảm trợ cấp xã hội những người xin tị nạn có số má hoặc “tiền án, tiền sự”. Trong trường hợp đặc biệt có thể chấm dứt hoàn toàn.

Khoảng một tuần lễ sau, chiều tối ngày 30.08.2024 lúc 19:40g, trên chuyến xe buýt đưa đón khách tham dự lễ hội ở thành phố Siegen cũng thuộc tiểu bang Nordrhein-Westfalen, một phụ nữ 31 tuổi, người Đức dùng dao tấn công các hành khách trên xe buýt, làm bị thương 6 người, 3 người trong số đó nguy hiểm đến tính mạng. 

Theo điều tra sơ khởi của cảnh sát Siegen, vụ tấn công này không liên hệ gì đến các tổ chức khủng bố Hồi giáo, cũng không liên hệ gì đến vụ khủng bố ở Solingen. Tuy nhiên, thủ phạm có thể đã bắt chước (copy cat) hoặc học hỏi điều gì đó từ vụ khủng bố ở Solingen tuần lễ trước.

Người dân Đức không được phép mua súng tự do như ở Mỹ nên số người thương vong trong vụ khủng bố ở Soling tương đối ít. Tuy nhiên, phản ứng của người dân Đức với vụ khủng bố bằng dao ở Solingen có thể thấy qua cuộc bầu cử Quốc Hội tiểu bang vừa qua ở 2 tiểu bang Thüringen, Sachsen bên miền Đông nước Đức ít ngày sau. Trước đó, một cuộc thăm dò dư luận vào tháng 06.2024, cho thấy AfD không được ủng hộ như sau cuộc khủng bố bằng dao ở Solingen.

Đảng cực hữu AfD – Sự thay thế cho nước Đức (Alternative für Deutschland) đã thắng đậm 32,8%, Đảng Dân Chủ Thiên Chúa Giáo (CDU) 23,6%, Liên Minh Đèn Giao Thông (Ampel) gồm 3 đảng Xanh, Đỏ, Vàng thất bại nặng nề.

Ở Thüringen, đảng AfD đạt được 32 ghế trong quốc hội (Landtag) trong khi đảng CDU chỉ được 23 ghế, tỉ lệ đi bầu là 73,6% (4). Ở Sachsen, đảng AfD (30,4%) chỉ thua CDU (31,8%) sát nút. Điều này cho thấy với sự tham dự của đảng AfD trong quốc hội, một làn sóng thứ hai đang làm thay đổi nền tảng chính trị nước Đức từ ngày thống nhất 03.10.1990.

Từ 2 vụ tấn công đám đông bằng dao, bộ Nội Vụ và bộ Tư Pháp Đức đã đồng ý xiết chặt các điều khoản mang vũ khí sát thương – bao gồm súng, dao găm, lưỡi lê…Người tham dự các buổi lễ hội, khán giả các cuộc tranh giải thể thao sẽ bị khám xét kỹ lưỡng. Giấy phép mang vũ khí, mua súng vốn đã khó khăn, giờ cần được cứu xét khắt khe hơn khi cấp phát.

So sánh thảm sát ở Mỹ và Đức, dễ dàng nhận thấy, chính phủ Đức sở dĩ có thể nhanh chóng thống nhất, thông qua các quyết định ngăn chận, kiểm soát, giới hạn vũ khí sát thương vì lịch sử Đức hoàn toàn khác với lịch sử Mỹ. Nước Mỹ hình thành từ di dân, giang hồ tứ xứ, khắp thế giới đổ xô về, tranh dành, xâm chiếm đất đai của người da đỏ (Native America) nên gần như suốt chiều dài lập quốc, những bất đồng, xung đột về quyền lợi giữa người dân Mỹ với nhau thường được giải quyết trên nguyên tắc: “Bắn chậm thì chết”. 

Một điểm khác biệt nữa là thế lực tài chánh của Hiệp Hội Súng Trường NRA (National Rifle Association) quá mạnh, họ đã mua chuộc 2/3 dân biểu, nghị sĩ Mỹ – Cộng Hòa cũng như Dân Chủ -trong quốc hội. Cuộc bầu cử năm 2016, NRA đã quyên góp tổng cộng 366 triệu $, trong đó riêng ủy ban vận động tranh cử của Donald Trump được 30 triệu $ (2). 

Một số người ủng hộ Tu Chính Án Thứ Hai (2^nd Amendment) trong hiến pháp Mỹ, nói rằng “Hàng năm, dân Mỹ chết vì tai nạn giao thông cũng nhiều như súng đạn, tại sao không ai lên tiếng, yêu cầu cấm xe ô-tô?”. Đọc thấy “buồn cười” gì đâu. Đúng là vừa buồn, vừa cười.

Biến cố ở Solingen cho thấy phong trào dân túy Đức đang phát triển nhanh chóng, dù trong ương lai gần, đảng AfD chưa có đủ sức mạnh để có thể nắm quyền ở liên bang nhưng trong tương lai, ai có thể khẳng định chế độ phát-xít (facist) sẽ không trở lại ở Đức hoặc ngay ở Mỹ, nếu Donald Trump đắc cử nhiệm kỳ 2 vào tháng 11 năm nay?

Nguyễn Tiến Cường

(1) https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_school_shootings_in_the_United_States_by_death_toll

(2) https://www.vanityfair.com/news/2018/06/the-nra-spent-dollar30-million-to-elect-trump-was-it-russian-money

(3) https://www.zdf.de/nachrichten/panorama/kriminalitaet/solingen-messer-attacke-aktuell-100.html

(4) https://www.tagesschau.de/wahl/archiv/2024-09-01-LT-DE-TH/