Hải Di Nguyễn: Làm thế nào để thanh tẩy Giáo hội Phật giáo Việt Nam?

Gần đây, các tin tức và tranh luận sôi nổi trên báo chí và mạng xã hội về trường hợp nhà tu hành Minh Tuệ (tên thật Lê Anh Tú) cũng dẫn đến nhiều tranh luận khác về Phật giáo tại Việt Nam. Từ việc so sánh ông Minh Tuệ với các sư tăng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN)—thường được gọi là “sư quốc doanh”—đến những chủ đề như thế nào là Phật giáo, thế nào là chân tu, các cuộc tranh luận cũng chĩa vào GHPGVN nói chung.

Bản thân tôi trước đây cũng đã có một bài viết về lịch sử hình thành GHPGVN và cách tổ chức ngụy tôn giáo này trở thành công cụ của nhà nước như thế nào.

Trong bài viết này, tôi sẽ nói thêm về những vấn đề của GHPGVN và, quan trọng hơn, làm thế nào để thanh tẩy GHPGVN.

Làm biến chất Phật giáo

Như đã trích trong bài viết trước về GHPGVN, bà Loan Võ (một trong những người tham gia nhóm nghiên cứu về GHPGVN cho Ủy hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế) có nói:

“GHPGVN là cánh tay nối dài của Đảng Cộng sản Việt Nam, họ đã nhuộm đỏ Phật giáo. GHPGVN đào tạo tu sĩ không phải để truyền tải giáo pháp của Phật mà để lừa bịp, bóc lột tín đồ (như Thượng tọa Thích Trúc Thái Minh, chùa Ba Vàng), tuyên truyền cho Đảng Cộng sản (như Thượng tọa Thích Chân Quang, Thượng tọa Thích Nhật Từ), và để theo dõi các tu sĩ trung kiên với Giáo ội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) hoặc Phật giáo độc lập.”

Từ lâu, nhiều người đã nói GHPGVN làm biến chất Phật giáo, thương mại hóa, chính trị hóa, hoặc biến tôn giáo thành mê tín dị đoan. Gần đây GHPGVN cũng có một số vụ tai tiếng.

Chẳng hạn, Thượng tọa Thích Chân Quang (tên thật Vương Tấn Việt), Trụ trì chùa Thiền Tôn Phật Quang có những phát ngôn như:

“Phải tìm tiền mệnh giá cao và đưa cho thầy trụ trì. Ông thầy trụ trì mới làm được việc đạo.”

“Tại sao ta lại được gương mặt đẹp như vậy? Bởi vì kiếp nào đó ta cũng tham dự lễ đúc tượng và ta cũng đã cúng dường.”

“Người mà có tâm đạo cúng luôn cả cái nhà mình cho chùa luôn, dọn đi chỗ khác ở.”

“Ai hát karaoke nhiều, người đó có nguy cơ chết làm ma câm.”

v.v.

Ông Thích Chân Quang bị GHPGVN kỷ luật, không được thuyết giảng hai năm.

Đại đức Thích Nhuận Đức (tên thật Nguyễn Xuân Khánh) cũng bị cấm thuyết giảng trong vòng một năm, do những câu nói gây tranh cãi như:

“Có mấy bà niệm phật mỏi chân, mấy bà mặc quần ống rộng, lúc phóng sanh thả chim, con chim chui vô quần bà.”

“Mấy cô niệm Phật riết, mấy cô đẹp quá, nên mấy cô ngồi trước mặt Nhuận Đức, tự nhiên nhìn thấy mấy cô chảy nước miếng.”

“Khi cúng dường, không cúng thì thôi mà đã cúng thì cúng đồ ngon”, “thầy chùa chẳng lẽ không biết ăn ngon?”

v.v.

Một vị sư khác cũng nhiều lần bị chỉ trích là Đại đức Thích Trúc Thái Minh (tên thật Vũ Minh Hiếu), Trụ trì chùa Ba Vàng. Vụ tai tiếng gần đây nhất là khi mọi người lan truyền video một khóa tu mùa hè từ vài năm trước, trong đó ông Thích Trúc Thái Minh nói với một thiếu nữ bị “vong nhập”:

“Thầy dạy con đấy, trong 14 kiếp trước, con cùng vong linh khởi những tâm bất thiện, với Phật, Pháp, Tăng và muốn cướp đất chùa rồi muốn chọc ghẹo chư tăng làm cho ba vị tăng hoàn tục… cho nên con bị mắc quả báo nhiều kiếp đau khổ, làm gái lầu xanh, đọa lạc và… nếu hôm nay con không về chùa tu khóa tu này, không sám hối thì sau này con vất vả vô cùng trong đường tình duyên, phải lấy những người chồng vũ phu và phải lấy nhiều đời chồng nhá, gian khổ vô cùng.”

Ông Thích Trúc Thái Minh chính là vị sư bị chỉ trích nặng nề về vụ “xá lợi tóc Đức Phật”.

Đó chỉ là vài ví dụ.

Kiểm soát phát ngôn, khống chế tư tưởng trong GHPGVN

Một sự kiện được chú ý gần đây là trường hợp Thượng tọa Thích Minh Đạo, Trụ trì Tu viện Minh Đạo ở Bà Rịa – Vũng Tàu, bị GHPGVN kiểm điểm sau khi đăng video khen ông Minh Tuệ.

Theo BBC News Tiếng Việt đưa tin, mạng xã hội lan truyền một lá thư được cho là của sư Thích Minh Đạo, trong đó nói “Con chỉ muốn trình bày đôi điều tận lòng với Giáo hội rồi con xin dừng việc làm ở các chức vụ ủy viên thường trực của Ban trị sự tỉnh, phó Ban trị sự thị xã Phú Mỹ”. Sư cũng nói muốn “xin được tu tập trong tu viện, không tham gia việc Giáo hội nữa” và “sẽ khép mình trong yên lặng.”

Vì sao Ban Trị sự GHPGVN ở thị xã Phú Mỹ kiểm điểm và nói sư Thích Minh Đạo “dùng từ chưa đúng với chức năng – quyền hạn của mình”?

Khống chế toàn bộ Phật giáo tại Việt Nam

Có hằng hà sa số ví dụ cho thấy GHPGVN làm công cụ khống chế toàn bộ Phật giáo ở Việt Nam, nhưng tôi chỉ đưa ra một trường hợp gần đây là chùa Đại Thọ của người Khmer Krom ở Vĩnh Long.

Như trong bài viết cuối tháng 3/2024, công an tỉnh Vĩnh Long bắt giữ các sư Thạch Chanh Đa Ra, Dương Khải, Thạch Quí Lầy, Kim Sa Rương, và Thạch Chóp, và các ông Kim Khiêm, Thạch Ve Sanal, Thạch Nha. Ngày 1/4/2024, nhà cầm quyền cũng đem máy xúc tới đập phá giảng đường.

Sau khi công an bắt sư trụ trì là sư Thạch Chanh Đa Ra, Ban Trị sự GHPGVN đưa sư Thạch Xươnl trở lại làm sư trụ trì chùa Đại Thọ, một vị sư bị xem là cấu kết với chính quyền trong vụ mâu thuẫn về cây sao 700 tuổi trong khuôn viên chùa.

Tại sao GHPGVN chen vào chuyện nội bộ của chùa Đại Thọ, đặc biệt khi người Kinh theo Phật giáo Đại thừa còn người Khmer Krom theo Phật giáo Tiểu thừa?

Độc quyền Phật giáo

Ví dụ gần đây nhất là vào ngày 16/5/2024, GHPGVN tung ra một văn bản, ký tên Thượng tọa Thích Đức Thiện, gọi ông Minh Tuệ là “người đàn ông này” và “khẳng định” ông “không phải là tu sỹ Phật giáo, không tu tập và không là nhân sự của bất cứ ngôi chùa, cơ sở tự viện nào của GHPGVN.” 

GHPGVN có thể nói ông Minh Tuệ không thuộc GHPGVN, nhưng lấy tư cách gì để “khẳng định” ai đó không phải là tu sĩ Phật giáo và không tu tập? Ngay cả khi ông Minh Tuệ nhận chưa đủ giới của người tu hành theo Phật giáo, không thể gọi là sư hay thầy (bản thân ông cũng không nhận điều đó), việc đó liên quan gì đến GHPGVN để họ phải lên tiếng?

Phải chăng GHPGVN cho rằng mình độc quyền Phật giáo?

Tấn công các nhóm và tín đồ độc lập

Nhà cầm quyền và GHPGVN phối hợp để đàn áp Phật giáo. Chẳng hạn, chùa Thiên Quang (thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất) nhiều lần bị công an tháo dỡ các công trình đã và đang xây dựng, vì không chịu gia nhập GHPGVN.

GHPGVN đôi khi cũng lên tiếng tấn công các nhóm Phật giáo độc lập, chẳng hạn như Thiền Am Bên Bờ Vũ Trụ (hay còn biết đến với tên gọi Tịnh thất Bồng Lai).

Tất cả bắt đầu khi Hòa thượng Thích Minh Thiện (tên thật Đào Văn Cư) và Thượng tọa Thích Nhật Từ (tên thật Trần Ngọc Thảo) của GHPGVN đả kích Thiền Am, nói họ “giả sư trục lợi”, hạ nhục ông Lê Tùng Vân và các thành viên khác, tung tin loạn luân… Đi xa hơn, ông Thích Nhật Từ kiện ông Lê Tùng Vân xúc phạm cá nhân mình và xúc phạm Phật giáo nói chung.

Thiền Am từ đó bị đánh tan đàn xẻ nghé. Năm 2022, sáu thành viên bao gồm ông Lê Tùng Vân bị tuyên án tù theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự, “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.” Công an đã điều tra và kiểm tra DNA vài lần, nhưng đến tháng 4/2024, ông Lê Tùng Vân lại bị khởi tố với cáo buộc “loạn luân”.

Chúng ta không thể biết được thực hư chuyện nội bộ của Thiền Am, nhưng thực tế không thể chối cãi là nhà cầm quyền, công an, GHPGVN, và báo chí nhà nước (chưa kể các Youtuber) cùng phối hợp tấn công Thiền Am; công an vi phạm quyền trẻ em và quyền phụ nữ khi bắt giữ, đối xử mạnh bạo, làm nhục, cưỡng ép kiểm tra DNA và “kiểm tra trinh tiết”; rồi sau đó tòa tuyên bản án rất phi lý theo Điều 331, một trong những điều luật cộng sản Việt Nam thường dùng để bóp nghẹt tự do và nhân quyền ở Việt Nam.

Không chỉ vậy, ba luật sư của Thiền Am cũng bị công an truy tìm và phải sang Mỹ tỵ nạn. 

Đánh bóng cho nhà nước cộng sản

GHPGVN được dựng nên để khống chế Phật giáo và cũng để tô vẽ hình ảnh Việt Nam cũng có thờ phượng, cũng có chùa chiền lễ lạc, cũng có tự do tôn giáo.

Tháng 10/2023, trong phái đoàn của Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng sang Hoa Kỳ để vận động rút Việt Nam khỏi Danh sách theo dõi đặc biệt (Special Watch List) về tự do tôn giáo cũng có ông Thích Đức Thiện, người ký văn bản của GHPGVN nói ông Minh Tuệ “không phải tu sỹ Phật giáo, không tu tập.”

Điều gì còn có thể cho thấy rõ ràng hơn GHPGVN chính là con rối của Đảng Cộng sản?

Vậy làm thế nào để thanh tẩy GHPGVN?

Ngày 11/6/2024, BBC News Tiếng Việt có bài viết với tựa đề “Sư Thích Minh Tuệ: Nhu cầu bức thiết thanh lọc Giáo hội Phật giáo Việt Nam.”

Bài trích ông Bửu Nguyễn, nghiên cứu sinh ngành Phật học ứng dụng tại Nan Tien Institute (Úc), nói:

“Tôi cho rằng nghĩ giai đoạn này, chính quyền, ví dụ Ban Tôn giáo Chính phủ hoặc là các vị lãnh đạo cao cấp của GHPGVN cũng nên khuấy động phong trào làm trong sạch tổ chức.”

BBC cũng trích quan điểm hoàn toàn ngược lại từ Thượng tọa Thích Đồng Long, Chánh Thư ký Ban Đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất Miền Quảng Đức:

“GHPGVN bản chất từ khi thành lập là một thành viên đứng trong sự tổ chức của chính quyền Việt Nam, cụ thể là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, thì cho dù bây giờ có thanh lọc nhân sự cách mấy đi chăng nữa, nếu người tu hành có hành đạo như thế nào, dù không ảnh hưởng xấu tới xã hội nhưng trái với ý của chính quyền, của mặt trận người ta cũng sẽ đàn áp.”

Đó mới là quan điểm đúng.

Vì các vụ tai tiếng, vì dư luận, GHPGVN sẽ biến vài vị sư thành con tốt thí, nhưng điều đó sẽ hoàn toàn không thay đổi được bản chất của GHPGVN. Làm sao có thể thanh tẩy khi GHPGVN vẫn là tổ chức trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, khi đạo Phật vẫn bị khống chế và đàn áp, khi Việt Nam vẫn không có tự do tôn giáo?

Tất cả những vấn đề đã kể sẽ vẫn còn đó khi GHPGVN tiếp tục tồn tại và tiếp tục chịu sự điều khiển của nhà nước cộng sản. 

Trong khi đó, người Việt có thể làm gì?

Mọi người có thể tiếp tục chỉ trích GHPGVN và chỉ ra những sai trái của tổ chức ngụy tôn giáo này, nhưng điều đó chưa đủ.

Gần đây chúng tôi đã chia sẻ hai mẫu đơn để tố cáo GHPGVN vi phạm chính luật pháp Việt Nam. Ông Thích Đức Thiện phỉ báng niềm tin tôn giáo và xúc phạm tới danh dự nhân phẩm của nhiều người, vi phạm Điều 5 (các hành vi bị nghiêm cấm) và Điều 6 (quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người) của Luật Tín ngưỡng Tôn giáo; Điều 34 (quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín) của Bộ luật Dân sự; và Điều 155 (tội làm nhục người khác) và Điều 331 (tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân) của Bộ luật Hình sự.

Sự phản hồi (hoặc không phản hồi) của Ban Tôn giáo Chính phủ và cảnh sát Việt Nam sẽ cho người dân Việt Nam và quốc tế thấy nhà nước Việt Nam làm gì khi tổ chức họ lập ra vi phạm chính điều luật của họ.

Quan trọng hơn, người Việt cần đẩy mạnh cho LHQ và thế giới thấy GHPGVN là công cụ để đàn áp Phật giáo và lừa dối thế giới như thế nào.

Hải Di Nguyễn