Lê Học Lãnh Vân: Lòng tin không tới từ lời dụ dỗ không bảo chứng

Thảm họa ngoại giao và khí phách Zelenskyy

NGUYÊN NHÂN THẢM HỌA NGOẠI GIAO

Nhiều tờ báo cho rằng một “thảm họa ngoại giao” đã bùng nổ tại Bạch Ốc giữa một bên là tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, phó tổng thống Hoa Kỳ James David Vance và một bên là tổng thống Ukraine Volodymyr Oleksandrovych Zelenskyy.

Nhiều nhân vật lớn trên thế giới lập tức ra tuyên bố ủng hộ ông Zelenskyy, thí dụ những tên tuổi sau đây: Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Tổng thống Litva Gitanas, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Moldova Maia Sandu, Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson, Thủ tướng Đức sắp nhậm chức Friedrich Merz, Thủ tướng Croatia Andrej Plenković, Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo, Thủ tướng Estonia Kristen Michal, Phó Thủ tướng Ireland Simon Harris, Tổng thống Latvia Edgars Rinkēvičs, Thủ tướng Hà Lan Dick Schoof, Thủ tướng Luxembourg Luc Friedsen, vân vân.

Cũng có những người cho rằng ông Zelenskyy không giữ đúng phép ngoại giao, thiếu tự kềm chế… Tôi không đi sâu vào tranh luận những điều tôi cho là không quan trọng lắm, chúng chỉ là nguyên cớ cho sự bất đồng, không hợp tác. Tôi chỉ nêu lên rằng tôi rất thông cảm với thái độ của ông Zelenskyy đối với ông Trump và ông Vance.

Ông Zelenskyy đã tới phòng Bầu Dục để thảo luận với Tổng thống Hoa Kỳ và Phó tổng thống Hoa Kỳ nhằm tìm kiếm sự bảo đảm an ninh cho Ukraine trước sự xâm lăng tàn bạo của Nga-Putin. Hoa Kỳ là đệ nhất siêu cường thế giới từ sau thế chiến hai, quốc gia chủ chốt lãnh đạo khối Tự do bảo vệ các giá trị dân chủ và quyền con người.

Với hiện trạng thực lực của Ukraine trong cuộc chiến, với ba năm từng trải chống xâm lăng từ Nga-Putin, thành phố tan hoang đầy xác người, ông Zelenskyy hẳn phải mong mỏi sự giúp đỡ của Hoa Kỳ. Mang mục tiêu đó tới Washington, ông Zelenskyy đã gặp ông Trump và ông Vance tại phòng Bầu Dục. 

Tiếc thay, ông Zelenskyy không được gặp quốc gia Hoa Kỳ sẵn sàng góp công sức lớn nhất bảo vệ Hiến chương Liên Hiệp Quốc, bảo vệ sự “bình đẳng và tự quyết của các dân tộc” cùng “nhân quyền và các tự do căn bản của con người”, lại gặp ông Trump và ông Vance theo phe kẻ xâm lược Putin là người đã và đang giết hàng trăm ngàn người dân Ukraine, hai ông Trump và Vance cũng ép Ukraine nhường phần lãnh thổ Ukraine bị Nga-Putin chiếm đoạt trái phép gần đây! 

Tiếc thay, ông Zelenskyy không gặp quốc gia Hoa Kỳ tuân thủ cam kết năm 1994 bảo vệ lãnh thổ Ukraine toàn vẹn khi Ukraine đồng ý hủy bỏ toàn bộ vũ khí hạt nhân, lại gặp hai ông Trump và Vance bác bỏ nhiều lời hứa hay hiệp định đã ký kết của các tổng thống tiền nhiệm! 

Tiếc thay, ông Zelenskyy không được gặp quốc gia Hoa Kỳ hào hiệp bảo vệ các giá trị cốt lõi của thế giới Tự do, lại gặp ông Trump và ông Vance mang tư tưởng con buôn sẵn sàng bỏ các giá trị cao đẹp để trấn lột tài sản của quốc gia đang cơn khốn quẫn vì bị Nga-Putin xâm lược vô pháp, vô nhân!

Tiếc thay, ông Zelenskyy không được gặp quốc gia Hoa Kỳ hùng mạnh, hào sảng, mở vòng tay đón tiếp người hoạn nạn, lại gặp ông Trump và ông Vance yếu đuối trước Putin và hống hách, ti tiện trước ông Zelenskyy, người được đa số các quốc gia xem là anh hùng! 

Đó là nguyên nhân của “thảm họa ngoại giao”! 

KHÍ PHÁCH ZELENSKYY

Trước hai ông Trump và Vance như vậy, ông Zelenskyy, nên có phản ứng gì? Với tư cách đại diện cho Ukraine, có sau lưng cả quốc gia Ukraine bị dày xéo, thảm sát, có trước mặt vận mệnh của dân tộc Urkaine, có kinh nghiệm về sự lật lọng, tráo trở bạo tàn của Nga-Putin, cũng có kinh nghiệm về ông Trump với thái độ bất thường, hành vi khó đoán và không tôn trọng cam kết của Hoa Kỳ mà một tổng thống phải tiếp nối sự tuân thủ, ông Zelenskyy nên có phản ứng gì?

Nhìn quá khứ đoán con người. Ông Zelenskyy từng từ chối cuộc sống yên ổn giàu sang để ở lại Kiev kề vai sát cánh chiến đấu với dân chúng trong hoàn cảnh ngàn cân treo sợi tóc. Tôi tin con người đó sẵn sàng chịu bị đạp xác dưới bùn đen nếu thấy hòa bình cho Ukraine được bảo đảm. Ông thẳng thắn đối chọi vì không thấy an ninh quốc gia được bảo đảm. Cam kết giấy trắng mực đen năm 1994 của Hoa Kỳ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Ukraine còn bị xé thì làm sao ông Zelenskyy có thể đặt vận mệnh tổ quốc mình vào lời hứa của một tổng thống như ông Trump? Tôi khâm phục sự chọn lựa đầy trách nhiệm của ông!

Mỗi người xem video về “thảm họa ngoại giao tại Bạch Ốc” sẽ có cảm nhận riêng. Phần tôi, tôi đồng tình với phản ứng của ông Zelenskyy, phản ứng cần thiết để sửa lại những thông tin không đúng sự thật, bị bóp méo, để bảo vệ danh dự và phẩm giá của quốc gia, dân tộc. Phản ứng ấy không phải là sự bùng phát thiếu kềm chế cơn nóng giận thất phu mà bộc lộ một khí phách anh hùng không sợ hãi! 

Chắc chắn hòa bình phải đến, nhưng không phải là một hòa bình lợi dụng và hàm chứa nguy cơ rất lớn cho Ukraine và cho cả châu Âu. Thứ hòa bình ấy khuyến khích một thế giới vô pháp với các thế lực, quốc gia hùng mạnh khống chế, nuốt chửng các thế lực, quốc gia yếu hơn. Thứ hòa bình ấy hàm chứa rất nhiều người bị giết trong tương lai, không chỉ ở Ukraine mà trên toàn thế giới… 

Khí phách Zelenskyy chống lại thứ hòa bình ấy! 

Giữa Bạch Ốc, khí phách tự nhiên ấy của ông Zelenskyy khiến những người muốn đổi chác quyền lợi trên xương máu Ukraine trở nên nhỏ bé. Khí phách tự nhiên ấy khiến châu Âu đoàn kết ủng hộ chính nghĩa của Ukraine hơn và nâng đỡ tinh thần người Ukraine đang gặp nạn. Hơn thế nữa, khí phách ấy, trước mặt toàn thế giới, phá vỡ toan tính hợp tác Trump – Putin, khiến ông Zelenskyy không còn phải đối phó cùng lúc với hai áp lực, từ ông Trump và từ ông Putin. Từ nay, ông Zelenskyy có thể tập trung đối phó với mối đe dọa trực tiếp từ Nga-Putin cho dù không còn nhận được sự hỗ trợ từ Hoa Kỳ-Trump. Việc sẽ khó hơn nhưng đầu óc thanh thản hơn!

Khí phách Zelenskyy đã công khai đặt câu hỏi cho toàn thế giới: sự hỗ trợ từ ông Trump chân thành, có tinh thần trách nhiệm hay là một đổi chác kim tiền đầy âm mưu? Từ nay, chính người Mỹ sẽ làm việc với ông Trump và ông Musk để có câu trả lời minh bạch rằng Hoa Kỳ-Trump có muốn là thành viên có trách nhiệm với Liên Hiệp Quốc, với cộng đồng thế giới hay không! 

Ngày 2 tháng 3 năm 2025

Lê Học Lãnh Vân

*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Diễn Đàn Thế Kỷ.