Uyên Nguyên: Giáo sư Đoàn Viết Hoạt đã ra đi…

R.I.P…

Từng là một trong những gương mặt tiêu biểu trong giai đoạn hào sảng nhưng cũng nhiều sóng gió của Viện Đại Học Vạn Hạnh — biểu tượng cho một nền giáo dục khai phóng mang tinh thần Phật giáo giữa lòng miền Nam Việt Nam, Giáo sư Đoàn Viết Hoạt không riêng đứng trong hàng ngũ học giả, mà còn là người dám đặt câu hỏi cốt lõi: Giáo dục là gì? Và nó phục vụ ai? Trong một thời đại mà sự lên tiếng có thể đánh đổi bằng tự do.

Ông không ngại phơi bày sự thật, dù sự thật đó chói chang đến mức làm rạn nứt những ảo tưởng đã được tô vẽ bằng quyền lực hay ý thức hệ. Tư duy của ông sắc như lưỡi kiếm cắt vào những mê lộ học thuật sáo mòn, mở ra một con đường nơi mà tri thức và đạo hạnh không bị tách rời. Buổi ấy, với ông, nhà giáo và hành giả không tách biệt — mỗi trang sách là một tiếng chuông cảnh tỉnh, mỗi phát biểu là một lời nguyện độ sinh giữa pháp giới nhiễu nhương.

Khi bóng tối tràn xuống quê hương sau biến cố 1975, ông là một trong số rất ít những người không im lặng. Và chính vì không chịu im lặng, ông bị giam cầm — nhưng tư tưởng không thể bị giam cầm. Tiếng nói của ông, trong và sau những năm tù tội, vẫn tiếp tục là ngọn gió ngược chiều, thổi vào mặt những ai nhân danh “hòa bình” để triệt tiêu tự do, nhân danh “thống nhất” để phủ nhận căn cước tinh thần của cả một dân tộc.

Kính tiễn biệt ông, một nhà giáo đáng kính, một nhà báo kiên định, một trí thức tận tụy. Chúng ta vừa mất đi một nhân cách — thứ mà thời đại này khan hiếm hơn cả học vị hay danh hiệu. Nhưng cũng chính sự có mặt của ông đã từng, chúng ta vẫn có thể tin: dòng tư tưởng chánh kiến chưa cạn, ngọn lửa Vạn Hạnh chưa tắt, và lý tưởng giáo dục vẫn còn người tiếp tục giữ lửa.

Kính nguyện tiễn đưa ông về cõi Tịch Quang bằng tất cả lòng tri ân và niềm ngưỡng mộ.

Nam Mô Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật.

Chốn Bụi, ngày 15 tháng Năm, 2025

Uyên Nguyên