Đọc lại thơ Viên Linh
Sang trang
Lật qua trang sách lưu vong
Thấy lòng biển trắng, còn không thấy gì
Thấy rồi
Thuyền chữ
Li ti
Chữ đi còn nghĩa
Thuyền đi thuyền lìa.
Chữ trôi dừng lại sau bìa
Thuyền trôi bốn bể, thuyền về bể dâu.
Có đêm gấp sách gối đầu
Vẳng nghe chữ nghĩa gọi tầu sang trang.
**
Đêm Trường
Nhớ em rồi Cúc Hoa xưa
Đêm nay dưới ngói trời mưa tầm tầm
Nhớ em vèo cái thu âm
Hồn theo bóng ngoại phân thân chín từng.
Nhớ em ly rượu còn lưng
So đôi đũa mộc cười bừng cơn say
Phải anh rồi phải anh đây
Bữa cơm hai bóng một ngày phần dương.
Nhớ anh chưa Cúc mắt vàng
Cúc xanh mi Cúc biếc hường trái tim
Cúc đen đâu đó Cúc mềm
Vùi anh trong bụng Cúc hiền như dao.
Năm năm đời trú mái sầu
Thời gian phai nhạt những màu yêu đương
Nhớ em lần lữa chiếu giường
Đêm nay lại một đêm trường như xưa.
**
Sinh Nhật
Hôm nay năm tận, Sài Gòn
Tôi nghe khiếp hãi tâm hồn già nua
Giật mình con quỉ ban trưa
Tiếc mùa hoan lạc hái chưa đủ hời.
Hôm nay trời đất có tôi
Trên ba mươi tuổi làm người lãng quên
Xuân hồng, một góc thiếu niên
Năm năm mê mải những miền hoài nghi.
Trên ba mươi tuổi ù lỳ
Đêm về kéo cửa ngày đi kiếm mình
Cảnh đời, một cõi u minh
Cảnh tôi thấp thoáng bóng hình những ai.
U mê hết tháng năm dài
Chân trong lối kiệt hồn ngoài bến không
Hôm nay năm tận, bàng hoàng
Giục thêm tiệc rượu ngồm ngoàm đĩa vơi.
Nhìn ra cảnh cỗi, riêng tôi
Trong hiên viễn phố thấy đời buồn lây.
**
Yêu
Hôm nay anh thấy em rồi
Một bông hoa muộn trên đồi xanh non.
Yêu em, yêu những cái còn
Yêu luôn cái đã hao mòn từ xưa.
Yêu từ thời đại hoang sơ
Yêu sang man dại, yêu chờ u mê
Yêu đi chẳng ngại yêu về
Yêu em
Như thể
Lời thề
Ma vương
Yêu em trời có một phương
Vườn sau, Ngõ trước, Bên đường,
Dưới hoa
Yêu em
Vô định là nhà
Yêu em
Yêu những cái là của em.
Đêm qua anh hỏi ngọn đèn
Từ đây trăng có tới miền thùy dương
Đèn soi hai ngả yêu thương
Trăng kia chỉ rọi nửa đường u minh.
Nửa này trôi nổi phù sinh
Nửa kia chìm đắm mối tình hoài mong
Lại đây anh hỏi chuyện lòng
Đã bao sương khói vào trong mắt này.
Sương rằng khói đã mù bay
Khói rằng sương đã phủ đầy biển dâu.
Cho anh đôi mắt bồ câu
Tâm tư Hợp Phố / Mối sầu Đồng Đăng
Cho anh êm ái giọng vàng
Dáng đi chân sóc điệu nằm mèo ươn.
Cho anh dòng lệ u buồn
Nhỏ to tiếng gọi ngoan tròn lời xin.
Cho anh em nhé lòng tin.
(Khởi Hành số 161 tháng 3.2010)
**
Biên Niên Vô Độ
Khởi từ hiện tại
Qua bao kỷ nguyên
Nghìn thu nhìn lại
Cõi người vô biên.
Dưới đèn một bóng
Tấc lòng thanh niên
Cổ kim mấy độ
Lên đường xuân xanh.
Bóng câu cửa sổ
Hiên đời mong manh.
Khởi từ hiện tại
Ngược đường xuân thu
Trăm năm tìm lại
Đâu thần linh xưa?
Lỡ một sân ga
Đổi một con tầu
Cá ra hải đảo
Chim vào hang sâu.
Một hồn miếu cổ
Hương lửa bay cao
Một thân tượng đổ
Trôi về mai sau
Chốn nào Hợp Phố
Nơi nào Doanh châu
Uống ly thuốc độc
Ta lìa xa nhau
Hắt hiu mái lá
Sầm sập mưa mau
Bến bờ quạnh quẽ
Bao la sóng sầu.
Yêu em tan tác
Mối tình Sông Ngâu
Quỉ thần chung bến
Đội đá thiên lao
Nhang tàn anh thắp
Câu kinh nguyện cầu
Bay lên hương khói
Gọi người thiên thâu.
Hồn không quốc độ
Thuyền em chốn nào.
Utopia Utopia
Utopia Utopia.
Quê nhà ta đâu? (2006)
(Khởi Hành số 169 tháng 11.2010)
**
Sinh Thời
Tôi nhìn thấy tôi đi
Đúng giờ chuông báo chết
Tay mang theo vốn đời
Tôi từ đây khánh kiệt
Kẻ vắng mặt hôm nay
Lúc sinh thời có đó
Tuy dấu vết mỗi ngày
Phai nét cùng bia mộ
Ai cúi xuống nhìn tôi
Chân tay như dã thú
Địa phủ cũng làm người
Lìa đời tôi vẫn sợ
Sống như loài bò sát
Nhìn lệch hướng thiên đường
Niềm vui kia dẫu thấp
Nhưng lưng vốn nằm ngang
Vậy mỗi khối thịt xương
Mấy linh hồn ẩn trú
Chuông lễ đã reo inh
Hồn cúi và thân lú
[Tôi vừa kể quãng đời
Một người khi đã chết
Nhưng có khác gì tôi
Khác gì anh đổi lốt.]
(Sài gòn 1960)
Khởi Hành số 162, Tháng 4.2010)
**
Đầu Thai
Sớm nay trả lại ưu phiền
Đời ta đã nhẹ trăm miền hợp tan
Xuân hồng chỉ đỏ ngồi đan
Lưới thưa giăng một trần gian đứng chờ
Đừng khô sợi chỉ đừng khô
Trăm năm sống vội ngựa thồ xe bon
Ngón này chỉ nọ đan luôn
Lưới ơi mau rộng thân buồn sắp rơi.
Sớm nay trả lại ơn đời
Thâu canh bụi phủ thân người lãng du
Giọt mòn gieo mái thiên thu
Chân mưa dạ héo hon bù lúc vui
Sớm nay rộng đất xa trời
Trăm tay tượng đá nghe rời chỗ xưa
Lưới ơi chỉ hỡi đừng thưa
Bên kia dương thế hồn chưa chịu về.
Hóa Thân, 1964.
(Khởi Hành số 171&172 Tháng 1&2. 2011)
**
Cảm Ơn *
Cảm ơn câu hỏi đêm qua
Sáng nay giấc mộng quê nhà lại xanh.
“Hỏi rằng Bến Hải Sông Gianh
Bờ Nam bờ Bắc lòng anh bờ nào?”
– Lòng anh quanh quẩn bờ ao
Như con nhện nước ra vào lưới trong.
Cám ơn câu hỏi bạn lòng
Chí xa muôn dặm sao còn bên tôi?
– Đi đâu cũng nước non người
Gần em nghe tiếng khóc cười quê ta.
Cảm ơn tan tác lìa xa
Chân mây góc biển một nhà mà thôi.
Cảm ơn nhan sắc giết người
Yêu em em giết cho đời nhanh hơn,
Yêu em hiểu chuyện hoang đường
Vọng Phu hóa đá
Nam Xương chờ chồng,
Bôn ba trong chốn Bụi Hồng
Hiểu ra nhân thế sẵn lòng phôi phai.
Lâu nay thao thức đêm dài
Hiểu ra trăng tỏ đoái hoài đèn lu.
Cảm ơn con sóng Thần Phù
Xưa ta qua đó, bây giờ chìm đây.
Em ơi đừng hỏi đêm nay
Cho anh được sống đôi ngày yên thân.
Cảm ơn em dẫu một lần
Cho anh yên lặng hỏi thầm lòng anh.
Hỏi rằng trên Bến Xuân Xanh
Bờ Chân bờ Ảo lòng anh bờ nào?
Lòng anh quanh quẩn bờ rào
Như con bươm bướm bay vào bay ra.
Lòng anh không muốn chia xa
Chỉ xin quanh quẩn giữa ta với người.
Anh xin ở giữa cuộc đời
Anh xin quanh quẩn bên người anh thương.
Cảm ơn em nhé tình nương
Em đi đâu đó mười phương lại về.
Mai sau em hiểu câu thề
Anh xin bỏ gốc Bồ Đề theo em.
Cảm ơn câu hỏi bạn hiền
Hỏi ta Đất Nước mấy miền thổ ngơi?
Bạn hời bạn hỡi bạn ơi
Ba năm cóc chết, con người mấy năm?
Non cao phượng ẩn hổ nằm
Ao sâu long mạch âm thầm chuyển mưa.
Ta từ vận nước tiêu sơ
Tào Khê suối cũ trơ trơ một giòng.
Ta từ thân thế lưu vong
Chiếc hồn phiêu dạt tấm lòng mưa sương.
Cảm ơn trời đất muôn phương
Ta còn một mảnh Quê Hương điêu tàn.
Cảm ơn Thiên cổ mang mang
Ta còn chiếc cổng Tam Quan đợi chờ.
Cảm ơn tôi có bài thơ
Gửi người không biết bây giờ nơi đâu.
Thiếu Thất
(Khởi Hành số 41, Tháng 3.2000)
(*) … ngày nay nhắc lại vết thương xưa, con sông Bến Hải, nhịp cầu Hiền Lương bài thơ chúng tôi tâm đắc nhất là của Viên Linh, một nhà thơ Miền Nam, từ Bắc di cư vào Nam rồi từ miền Nam di tản sang Mỹ, hiện chủ biên tạp chí Khởi Hành tại California.
Bài thơ Viên Linh khơi lại tâm tình một thế hệ: đất nước chia đôi, lòng người cũng phân ly. Bây giờ đất nước đã thống nhất, và đã bớt người bỏ nước ra đi, nhưng lòng người vẫn ly tán; và người đi vẫn chưa thấy ngày về. Đâu đây vẫn còn những con sông Bến Hải chia cắt lòng người và cây cầu Hiền Lương mới xây chưa chắc gì đã nối lại được hết những ước mơ dở dang và tình thương nửa đời nửa đoạn. (Đặng Tiến nhận xét trong bài Cầu Hiền Lương)
**
Vọng Ý Thời Gian
Chiều xuống dơi bay nhập bóng chim
Thân mao cánh vũ có ai tìm
Sáng ra đuôi chuột còn trên mái
Nhảy bốn chân cà thọt trái tim.
Thức giấc chong đèn soi mộ thơ
Đường vào thăm thẳm lối đi ra
Đêm qua phủi bụi thời gian đọng
Tìm thấy ta nằm trong sách xưa.
Ném sách quăng ta thấy nhện buông
Chân tay níu lấy sợi tơ chùng
Tơ giăng vào sách, neo vào sách
Mở sách coi chừng hại đến thân.
Khởi Hành số 51&52, Tháng 1&2.2001
**
LỤC BÁT VIÊN LINH
Chữ Nghĩa
Đêm qua Thơ hỏi ta rằng
Người ơi vần điệu vô hằng còn không?
Trái tim người có còn hồn
Nhánh cây đau khổ có trồng vườn ai?
Trái tim ta đã ở ngoài
Vườn ta thảo mộc u hoài từng cây.
Sáng nay Chữ hỏi câu này
Người ơi Ý Tứ còn đầy hay vơi?
Chân phương Ý ở trong đời
Hoài nghi Tứ đã ra lời này kia.
Chữ ta từ nghĩa ra đi
Tâm ta chỉ hiểu phân ly là nhà.
Chập chờn trong sách là ma
Tấm chân diện mục là hoa trái mùa.
Đêm qua tầm tã cây mưa
Văn chương vô mệnh hoang sơ lắm rồi.
Hỏi ta đừng hỏi bằng lời
Một cây rụng lá vườn trời không bay.
Đêm qua giấy hỏi câu này
Tay ai cầm bút ban ngày hỏi ta?
**
Sách Xưa
Sách xưa đọc lại dăm trang
Hững hờ không hiểu ta đang đọc gì.
Phải rồi thời khắc đang đi
Cái ta trong sách phân ly với đời.
Chiếc thân cuộc thế đất trời
Trăm năm luân phách. Bời bời tử sinh.
Tắt đèn trời đã bình minh
Ta ra khỏi sách. Thấy mình ở trong.
**
Chị Tôi
Tự dưng nghe tiếng tù và
Đồng chiêm nước mặn quê nhà nôn nao
Thẫn thờ vo gạo cầu ao
Áo phin quần lãnh má đào chị tôi.
**
Yêu
Yêu là chuyện của dung nhan
Yêu là có lúc bàng hoàng nhớ thương
Yêu là có lúc trên giường
Thấy người yêu vẫn soi gương ngắm mình.
**
Chuyến Xe
Tặng Trần Lam Giang
Về Nam lưu chuyển ba người
Tóc xanh đầu bạc, mắt ngời mộng đêm.
Tình xưa – Bạn mới – Thân quen
Lên xe về Bắc nặng thêm ít nhiều.
**
Thủy Nguyệt
Anh nằm gối bụng xem trăng
Thấy sông muồng tía thấy đồng xanh rêu
Thấy người lặn lội tìm yêu
Dầm thân bến nước sớm chiều bôn ba
Ẩm hoen một giải giang hà
Chan chan cõi nguyệt la đà mộng sơn
Yêu em quanh quẩn bên cồn
Gác chèo anh thấy bồn chồn sóng xô
Em yêu, anh sống từng giờ
Thuyền anh chỉ đậu bến bờ có em.
**
Thương Hồ
Lênh đênh nửa mái thương hồ
Khóc cười với nước reo hò trong mây
Cơ đồ chỉ một tầm tay
Thương yêu chỉ bến sông này có ta.
Khởi Hành số 75&76 (Xuân Quí Mùi), Tháng 1&2.2003
**
Vườn Nhân Loại
gửi cháu Thuý Anh, đâu đó trong lòng Biển Đông
Có khu vườn nhân loại
Ngày đêm mọc quanh ta
Mỗi một mầm gieo xuống
Có trăm dòng lệ sa.
Mùa nào mầm cũng mọc
Xuân hạ cùng thu đông
Nắng lửa và giông bão
Vườn càng nở thêm bông.
Thế kỷ ta đang sống
Chập trùng nhiều khúc quanh
Khu vườn đời đây đó
Càng ngày càng lan nhanh.
Mầm của mùa đói kém
Cây của mùa đao binh
Mầm của mùa chủ nghĩa
Cây của mùa điêu linh.
Có vườn mùa phong kiến
U uất hồn oan khiên
Có vườn nhân cách hiếm
Lác đác nhánh cần vương.
Có vườn thời khởi nghĩa
Cây cỏ đầy thanh niên
Có vườn mùa dân chủ
Cây cỏ toàn anh em.
Mầm của mùa dị giáo
Ma quỉ lầm nhân sinh
Mầm của mùa dân tộc
Nghĩa địa rền chân kinh.
Mầm của mùa ngụy tín
Lời nguyện cầu u minh
Cỏ cây vườn phát xít
Xe tang đầy xác dân.
Có vườn mùa cộng sản
Bia đá làm công an
Có vườn mùa cải tạo
Mồ mả làm ăng ten.
Mênh mông ngoài hải phận
Chìm đắm lòng đại dương
Có khu vườn nhân loại
Thả những mầm trơ xương.
Cửa Thần Phù mái lật
Đá Tào Khê sóng mòn
Mầm của mùa giải phóng
Nổi trôi về âm cung
Ngược thuỷ triều vĩnh biệt
Phiêu bạt vườn lưu dân
Trăm năm thành hải thụ
Giữa đời vào mồ hoang.
Mầm của mùa lưu lạc
Đời nay đã cỏ vàng.
Có khu vườn nhân loại
Ngày đêm mọc quanh ta
Mỗi một mầm gieo xuống
Có trăm dòng lệ sa.
Mầm ấy là thi thể
Được bón bằng huyết hoa
Khu vườn là nghĩa địa
Xanh đều đều mộ bia.
30.4, Santa Ana, 2000
Khởi Hành số 90, Tháng 4.2004
Viên Linh
Thơ trích từ thi phẩm Hóa Thân và Thủy Mộ Quan (vinhhao.info)
Nguồn: Học Xá