Nhật Hiên: Cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên năm 2024 giữa Trump và Biden

Full Debate: Biden and Trump in the First 2024 Presidential Debate | WSJ

Cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên đã kết thúc và kết quả sau đó không hề tốt cho người đương nhiệm, Joe Biden.

Suốt một thời gian dài nhiều người Mỹ quan tâm, lo ngại về vấn đề tuổi tác, sức khỏe thể chất và tinh thần của Tổng thống Joe Biden. Mục tiêu chính của ông Biden hôm thứ Năm 27/6 là làm sao để giảm bớt những lo ngại về điều này, thay vào đó, cuộc tranh luận đã làm nỗi lo này sâu sắc hơn. Ông Biden rõ ràng cho thấy sức khỏe không tốt, giọng nói thì nhỏ, khàn, khó nghe và thường xuyên nói lắp, nói nhịu, tranh luận lan man, không rõ ràng trong lúc ông Trump, chỉ thua ông Biden 3 tuổi nhưng trông linh hoạt và sung sức hơn hẳn.

Ví dụ nổi bật nhất là khi Tổng thống Joe Biden cố gắng đưa ra quan điểm về vấn đề y tế, nhưng không thể hoàn thành lập luận, lý lẽ của mình trước khi hết hạn thời gian cho phép. Hoặc khi đề cập đến vấn đề biên giới, ông đã nói lan man, lòng vòng. Ông Trump lập tức công kích “Tôi thực sự không hiểu ông ấy nói gì. Tôi không nghĩ ông ấy hiểu điều mình nói”.

Tuy nhiên, khán giả cũng có thể nhận thấy ông Trump lại lặp lại chiến thuật cũ, liên tục đưa ra những khẳng định không có bằng chứng thực tế cũng như những thông tin sai sự thật. Ví dụ, khi đề cập đến vấn đề phá thai, cựu tổng thống liên tục nói đến điều mà ông cho là chủ nghĩa cực đoan của đảng Dân chủ. Ông cáo buộc sai rằng các bang do Đảng Dân chủ kiểm soát muốn cho phép phá thai ngay cả “sau khi sinh” — một luận điểm được các nhà hoạt động chống phá thai sử dụng.

Phá thai là một vấn đề đã được chứng minh là điểm yếu đối với Trump và các đảng viên Đảng Cộng hòa nói chung kể từ khi Tòa án Tối cao vào năm 2022 lật ngược phán quyết Roe v. Wade bảo vệ quyền phá thai theo hiến pháp, và ông Biden lẽ ra đã có thể ghi điểm nếu tấn công Trump về điều này.

Tổng thống Trump cũng cáo buộc rằng ông Biden đã “khuyến khích” Tổng thống Nga Vladimir Putin tấn công Ukraine, trong khi trên thực tế chính quyền Biden đã kiên quyết ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến và nhiều lần chỉ trích, lên án Putin.

Ông Trump cũng liên tục đổ lỗi mọi thứ cho ông Biden, và thường né tránh không trả lời trực tiếp nhiều câu hỏi. Nếu luật lệ không được đề ra chặt chẽ, chắc chắn ông Trump sẽ thao thao bất tuyệt hoặc sẽ không ngừng tấn công đối thủ hoặc sẽ cắt ngang lời đối thủ, điều mà ông đã làm trong những cuộc tranh luận vào năm 2020. Nhờ có luật lệ, ông Trump đã có màn thể hiện đúng mực hơn, trong khi ông Biden, với màn thể hiện thiếu sức sống, đã bỏ lỡ rất nhiều cơ hội để chỉ ra những lời nói không chính xác của ông Trump cũng như nêu bật sự khác biệt giữa hai nhiệm kỳ của hai người.

Ông Biden cũng bỏ lỡ cơ hội có thể tấn công ông Trump mạnh hơn khi cuộc tranh luận chuyển sang chủ đề về cuộc bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021 và các vấn đề pháp lý của ông Trump.

Sau cuộc tranh luận, rất nhiều tờ báo của Mỹ và thế giới dùng những từ ngữ như đảng Dân chủ hoảng sợ (panic), thậm chí hết sức hoảng sợ (full-blown panic), đảng Dân Chủ bị dồn vào thế bí (backed into a corner) v.v…

Một số chính trị gia và nhà hoạt động của Đảng Dân chủ được cho là đã công khai bày tỏ lo ngại về việc ông Biden vẫn là ứng cử viên, và hy vọng rằng ông Biden sẽ từ chức.

Thêm một lý do tế nhị khác, nhiều người cũng lo ngại rằng, nếu ông Biden thắng nhưng vì lý do sức khỏe hay bất kỳ chuyện gì xảy ra khiến ông không thể hoàn thành nhiệm kỳ của mình trong 4 năm tới thì bà Kamala Harris, Phó Tổng thống, đương nhiên sẽ thay thế ông Biden. Và kịch bản này không phải là điều nhiều người Mỹ mong muốn, xét theo mức độ nổi tiếng tương đối thấp của bà trong công chúng Mỹ.

Trước đó, Ban tranh cử của ông Joe Biden đã chuẩn bị sẵn sàng để tung ra màn tấn công dồn dập ông Trump sau cuộc tranh luận.

Thế nhưng, họ đã bị các phóng viên liên tục đặt ra hàng loạt câu hỏi về khả năng loại ông Joe Biden khỏi vị trí ứng viên đại diện cho Đảng Dân chủ và về màn trình diễn của ông Biden. Dù cố gắng đến đâu, Ban tranh cử của ông Biden và một số đảng viên Dân Chủ cũng không thể thay đổi được trọng tâm cuộc trò chuyện. Sau đó một số người cũng cố đề cập đến việc ông Trump đã “nói dối, nói dối và lại nói dối”.

“Donald Trump là kẻ nói dối. Và là một tên tội phạm. Và ông ta không thể là tổng thống của chúng ta,” Hoặc khẳng định “Joe Biden đã có một cuộc tranh luận tồi, đúng vậy, nhưng Donald Trump là một tổng thống tồi”.

Trong khi đó, cũng tại phòng gặp gỡ báo chí kế bên trường quay, các đồng minh và nhóm tranh cử của ông Trump phấn khởi tuyên bố chiến thắng đã thuộc về ông Trump.

Trở lại câu hỏi liệu ông Biden có thể rút lui bây giờ không? Và ai có thể thay thế ông ấy?

Có một số suy đoán rằng Thống đốc California Gavin Newsom hoặc Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer có thể là người thay thế.

Nhưng cả hai ứng cử viên đều không tỏ ra quan tâm đến việc thay thế ông Biden. Ông Gavin Newsom thậm chí đã có những tuyên bố chắc nịch tỏ ra tin tưởng vào ông Biden.

Trong khi đó ông Biden vẫn chưa đưa ra dấu hiệu nào cho thấy ông cân nhắc đến việc rút lui, ngược lại sau cuộc tranh luận, ông đã thề sẽ đánh bại ông Trump. Về phía đảng Dân Chủ, khó có khả năng đảng này quyết định thay thế ông Biden ở vị trí ứng cử viên vì một số lý do: ông là tổng thống đương nhiệm, chỉ còn vài tháng nữa là đến cuộc bầu cử và quá trình hỗn loạn trong việc lựa chọn một ứng cử viên mới có thể làm mất đi cơ hội giành chiến thắng của đảng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng vào tháng 11.

Cuối cùng, đối với người dân ở nhiều nước dân chủ phương Tây, việc Trump và Biden lại đối đầu với nhau, là một điều khó mà hiểu nổi. Một bên là ông Trump, với hàng hà sa số lần vi phạm về luật pháp, cả Hiến pháp, một người đã bị bồi thẩm đoàn tại TP. New York tuyên bố có tội đối với tất cả 34 tội danh mà ông bị cáo buộc trong vụ án hình sự làm giả hồ sơ kinh doanh để che giấu khoản “tiền bịt miệng” chi cho một ngôi sao phim người lớn trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, nhưng đây vẫn là vụ án nhẹ tội nhất so với các vụ án khác mà ông Trump đang phải đối mặt; một người thường xuyên nói dối, không hề có khái niệm đúng-sai, tốt-xấu, với quốc tế thì coi thường các đồng minh lâu đời trong khi đó lại tỏ ra khen ngợi, thân thiết với những nhân vật độc tài như Putin, Tập Cận Bình, Kim Jong-un, trong mọi quan hệ quốc tế luôn đặt những tính toán thực dụng lên trên hết v.v…Và người kia, thêm một lần nữa cho thấy không có đủ sức khỏe tinh thần lẫn thể chất.

Nhiều nước dân chủ đồng minh của Mỹ đã và đang có những vị lãnh đạo trên dưới 40 tuổi, như ông Emmanuel Macron, Tổng Thống Pháp (sinh năm 1977, trở thành Tổng thống năm 2017- 40 tuổi), ông Rishi Sunak, Thủ tướng Vương quốc Anh (sinh năm 1980, trở thành Thủ tướng năm 2022- 42 tuổi), ông Justin Trudeau, Thủ tướng Canada (sinh năm 1971, trở thành Thủ tướng năm 2015- 44 tuổi) và rất nhiều ví dụ khác…Do đó, việc người Mỹ phải chọn lựa giữa hai ông cụ 78 và 81 là điều khá là tiêu cực.

Dù sao, hầu như chắc chắn là Biden và Trump sẽ lại tiếp tục đối đầu nhau. Sau màn thể hiện đáng thất vọng của ông Biden, nhiều quốc gia đồng minh của Mỹ âm thầm tiếp tục chuẩn bị cho kịch bản Trump trở lại – lo lắng nhất cho kịch bản này có lẽ là người dân Ukraine và vui mừng nhất, là cả Putin và Tập Cận Bình.

Nhật Hiên