Diễn Đàn Thế Kỷ là một diễn đàn độc lập, đón nhận sự cộng tác của tất cả mọi người, trong và ngoài nước, với ước vọng đóng góp cho việc xây dựng một nước Việt mới, dân chủ, tự do, nhân bản. Diễn Đàn Thế Kỷ tôn trọng sự thực khách quan, đấu tranh cho tự do báo chí, bởi vì tự do báo chí là căn bản của các quyền tự do khác. Khi tự do báo chí bị bóp nghẹt trong tay một đảng cầm quyền, dân tộc sẽ trở thành nô lệ.
Phần Hai: Văn học ngoại ngữ di dân gốc Việt 1975-2025 Dẫn Nhập. Câu hỏi: Văn học sáng tác bằng ngoại ngữ bởi người Việt di dân có được coi là văn học Việt hay không? Thông thường người ta thỏa thuận những tác phẩm và những tác giả đó thuộc về văn học bản xứ với phụ đề “gốc Việt.” Thỏa thuận đó đặt cơ bản trên…
[Văn bản đầu tiên được đăng trên tờ Việt Báo, ngày 25 tháng 4, 2025. Vì giới hạn của trang báo, có một số vấn đề cần khai triển và lý luận chi tiết hơn, đã không thể thực hiện. Trong bài này, tôi xin bổ sung một số suy nghĩ mở rộng và một số vấn đề cần xem xét theo các trào lưu học phái, đồng…
Tôi đã đi qua mười lăm ngày kỳ diệu, được nhìn ngắm dãy núi Hy Mã Lạp Sơn từ Pokara, những ngọn núi tuyết phủ trắng xóa, cao nhất địa cầu, đến Katmandou, Patan, Bhaktapour thăm những đền đài cung điện, những điêu khắc trên gỗ đá huy hoàng tráng lệ. Đến Lumbini nơi Đức Phật ra đời còn di tích trụ đá và đền thờ mẹ ngài…
Câu chuyện 10 năm cũ Bà Ngoại tôi là người không biết chữ, như rất nhiều phụ nữ sinh vào cuối thế kỷ 19. Vậy mà khi mới 5-6 tuổi, tôi đã nghe bà thường xuyên mắng mấy chú bé, mấy cậu thiếu niên ương ngạnh, hung hãn câu: “Bộ mày là ông Hoành, ông Trắm đó hả?”. Câu nói cửa miệng của một người chưa từng đọc…
D. Chính sách dân tộc thời cộng sản : Tây Nguyên là vùng phên dậu Tháng 3/1975, quân cộng sản gia tăng áp lực trên cao nguyên miền Trung. Ngày 19/3, Quân đội Việt Nam Cộng Hòa rút lui khỏi thành phố Buôn Ma Thuột, phe cộng sản liền tràn vào chiếm đóng và phong đại tá Y Blok Eban (một lãnh tụ trong Mặt Trận Tự Trị…
3. Những cố gắng tìm một giải pháp sống chung trong hòa bình Từ ngày 15 đến 17/10/1964, một đại hội các sắc tộc Thượng được triệu tập tại Pleiku, gồm 73 thân hào nhân sĩ Thượng và đại diện chính quyền Sài Gòn để hình thành một chính sách Thượng vụ hợp tình hợp lý : tái lập quyền sở hữu đất đai và các tòa án…
C. Chính sách Thượng vụ dưới thời Pháp thuộc Từ giữa thế kỷ 16 người Việt bắt đầu tiếp xúc giáo lý công giáo, số người theo đạo càng ngày càng đông, nhiều họ đạo lớn được thành lập. Nhưng từ thế kỷ 19 trở về sau, đạo công giáo bị bách hại, phong trào tìm đường lên cao nguyên lánh nạn trở nên mạnh mẽ, cộng đồng…
Vừa đúng nửa thế kỷ trước, vào ngày 30 tháng 4, 1975 nền dân chủ duy nhất trong lịch sử Việt Nam cáo chung sau vỏn vẹn có 20 năm hiện hữu trước làn sóng xâm lăng của chủ nghĩa cộng sản. Gọi là nền dân chủ duy nhất ta có được vì suốt mấy ngàn năm tồn tại, Việt Nam nếu không nằm dưới chế độ quân…
Lời nói đầu Tìm hiểu sự hội nhập những cộng đồng sắc tộc sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam là một bổ túc cần thiết cho mọi dự án xây dựng Việt Nam tương lai. Việt Nam tuy có một lịch sử dài nhưng lại là một đất nước mới. Miền Trung chỉ mới hội nhập xong từ thế kỷ 17, miền Nam từ thế kỷ 18,…
[Một biên bản về sáng tác Cham hiện đại] I. Sáng tác tiếng Việt: I.1. Kết luận bộ Văn học Cham, Khái luận – văn tuyển (1994): Cũng cần điểm qua một vài khuôn mặt văn nghệ trong cái mà chúng tôi tạm đặt cho cái tên là “Văn học Cham hiện đại”. Vào đầu thế kỉ, Po Thien đã có hai tập thơ được truyền tụng. Nhưng…
Theo Viện Nghiên Cứu Kurdish Paris, thì tổng số người Kurd chừng 34,5 triệu. (RFI: 60 triệu). Được trải ra vùng Kurdishtan ở giữa biên giới 4 quốc gia: Đông Nam Thổ Nhĩ K , Tây Bắc Iran, Bắc Iraq và Bắc Syria. Ngôn ngữ gồm Kurdish, Arabic, Persia,Turkish. Vùng Kurdishtan (vùng đất của người Kurd) ở Thổ Nhĩ Kỳ chiếm khoảng 190,000 km2. Chừng 14,7 triệu người…
Cùng năm 1645, khi cuộc tranh luận về ngôn ngữ mâu thuẫn nêu trên được tổ chức ở Macao, Alexandre de Rhodes được cấp trên của ông là Manuel de Azevedo giao cho một sứ mệnh tới Rome. Ở đây sẽ không đề cập ở đây các khía cạnh ngoại giao của chuyến đi, tìm thêm hậu thuẫn tài chính cho sứ mệnh truyền giáo, cũng như những…
Cố Năm sinh năm 1781, người làng Đông Biên, xã Minh Tân, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, thuộc Giáo phận Thanh Hóa, tên trong sổ bộ là Mai Ngũ, là con gia đình lương dân họ Mai nhưng vì nhà khó khăn cho làm con nuôi người đi đạo Công giáo họ Đỗ nên có tên là Đỗ Mai Năm. Ngài chịu chức linh mục năm ba…
Chúng tôi trong nhiều tạp luận viết trước đây, trong một thời gian dài, đã lập tức bị ấn tượng bởi vẻ ngoài đậm chất Bồ Đào Nha của dòng chữ đang gõ này; đi tìm nghiên cứu lịch sử và ngôn ngữ, với các kho lưu trữ ít được biết đến và ít được trích dẫn, của nhiều tác giả, kỳ vọng những điều ít đề cập…
Vì vậy, nếu muốn nghiên cứu từ nguyên của cái tên Cochinchine Nam Kỳ, điều cần thiết là phải lấy giá trị mà cái tên này có ngay từ những năm đầu thế kỷ 16 làm điểm khởi đầu, vào thời điểm nó xuất hiện để chỉ toàn bộ của vương quốc An Nam trong thời khoảng 13 năm (1502 đến 1615). Vào thời điểm đó đất nước…
Hơn một thập niên sống và học đạo ở Na Lan Đà (Ấn Độ), pháp sư Nghĩa Tịnh đã ghi chép nhiều nhận xét về luật lệ cho tăng đoàn Phật giáo vào TK 7. Đây cũng là một mục đích chính của ngài sau 25 ở nước ngoài và hơn một thập niên du học ở Na Lan Đa (Ấn Độ). Phần này chú trọng vào điều…
Alexandre de Rhodes: Cố Alexandre de Rhodes sinh ra ở Avignon vào ngày 15 tháng 3 năm 1591 [28] trong một gia đình buôn lụa, gốc Do thái, xuất thân từ làng Calatayud ở Aragon. Những người Marranos này chạy trốn khỏi Tòa án Dị giáo để ẩn náu ở Avignon [29], les marranes ont fui l’inquisition, lúc đó là vùng đất của Giáo hoàng có chào đón…
Tạp Luận viết về Cố Alexandre de Rhodes và thời kỳ phôi thai chữ La mã hoá Quốc ngữ với các giáo sĩ thừa sai Bồ Đào Nha, đặc biệt với Cố Francisco de Pina, người nay được chứng minh là cha đẻ Quốc ngữ. Cố Đắc Lộ với từ điển Việt Bồ La và Phép Giảng Tám ngày, ấn bản năm 1651, là Godfather Cha, Bọ đỡ…
Người bạn chuyển cho bức hình nhặt được trên mạng, cho thấy là bìa giai phẩm xuân của nhật báo Sóng Thần Xuân Quý Sửu 1973, có chủ đề “Xuân Chung Sống”. Tôi không khỏi ngạc nhiên lẫn thích thú thấy lại bìa của số xuân có hình mấy cậu bé chăn trâu đang vui đùa trong cảnh thanh bình, và một chủ đề khá đặc biệt, nếu…
Khoa học hiện đại cho thấy sức khoẻ con người tuỳ thuộc vào các vận động thường ngày, cụ thể như tập thể dục, đi bộ nhiều hay ít chẳng hạn. Tuy là một hoạt động nhỏ nhặt ít ai để ý đến, nhưng đi bộ lại đem đến cho ta những lợi ích to lớn không lường cho sức khoẻ con người. Điều này cũng được ghi…
Khoa học hiện đại đã cho thấy là tình trạng sạch sẽ của răng và miệng (oral hygiene – tiếng Anh) có ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ con người. Ca dao tục ngữ tiếng Việt cũng đề cao tính chất của hàm răng như ‘răng long đầu bạc; thứ nhất đau mắt, thứ nhì nhức răng; cái răng cái tóc là góc con người …’, qua…
Cũng như bất cứ ngôn ngữ nào, tiếng Việt được hình thành với nhiều sự vay mượn từ các ngôn ngữ khác. Đáng chú ý là nghĩa của nhiều từ nước ngoài một khi đã được Việt hóa đã ít nhiều thay đổi. Đó có thể là kết quả của “tam sao thất bản” thường gắn với truyền miêng, “cái lõi” của từ teo tóp lại và “cái…
Phần này bàn về các cách dùng lêu trâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), treo, trèo, leo, ghẹo và các từ liên hệ như nêu, xeo bè (~ chèo bè) – từ thời Linh mục de Rhodes và các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo. Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La…
Phần này bàn về các cách dùng Trì Trì, mlồi/mlô, chiem thành (~ Chiêm Thành/NCT) từ thời LM de Rhodes và các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo. Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ), điều này cho ta dữ kiện để xem lại một số cách đọc chính xác…
Phần này bàn về thanh điệu trong số đếm từ thời các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo, đặc biệt là qua dạng chữ quốc ngữ từ thời bình minh của loại chữ này. Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ). Sau đó bàn thêm về các số đếm lớn…
Cũng vào khoảng này 50 năm trước là thời gian giới báo chí tại Miền Nam đứng lên đòi quyền tự do báo chí, cùng với người dân đòi quyền được thông tin ngay thực. Nhiều người chỉ còn nhớ tới cuộc biểu tình không tiền khoáng hậu mệnh danh là “Ngày ký giả đi ăn mày”. Vào ngày 10 tháng 10 năm 1974, hàng trăm ký giả,…
Vùng Ông Tạ có hai trục đường chính: Phạm Hồng Thái (Lê Văn Duyệt nối dài, nay là Cách Mạng Tháng Tám, đoạn quận Tân Bình), Hương lộ 16 (từ giữa thập niên 1960 đổi thành Thoại Ngọc Hầu, ngày 4-4-1985 cho tới nay là Phạm Văn Hai). Cư dân trong vùng sống xung quanh hai trục đường này. Trong đó, trục Phạm Hồng Thái là trục chính,…
Bài này (phần 47A) bàn về giọng Sài Gòn và những đặc tính của giọng này cũng như các nguyên nhân có thể dẫn đến 5 thanh điệu (vì không phân biệt rõ thanh hỏi và thanh ngã) như trong tiếng Việt hiện đại. Nội dung tóm tắt các trao đổi trên diễn đàn du học sinh Colombo Plan ở Úc về cùng chủ đề vào tháng 8…
Bài viết này bàn về tự điển chép tay của LM Pigneau de Béhaine (viết tắt là TVL). Người viết ghi lại kinh nghiệm đọc tài liệu này cũng như vài kết quả thú vị về tiếng Việt. TVL có thể đọc trên mạng thoải mái (không cần dùng kính lúp [1]!) như từ trang này chẳng hạn …v.v… Ngoài giá trị về tự điển tiếng Việt bằng…
Phần này bàn về các cách dùng bên kia, hôm kia, hôm kìa, hôm kiết, hôm kiệt, ngày kia, ngày kìa từ thời Linh mục de Rhodes và các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo. Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ), điều này cho ta dữ kiện để xem…
Vào đầu mùa hè năm nay, một nhóm với đa phần là phụ nữ thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa và gồm các thành viên trong giới báo chí, nghệ thuật trình diễn, nhà viết truyện phim, cố vấn chính trị, sử gia, và chuyên viên nhiều ngành khác đã họp nhau lại thành lập tổ chức chính trị có tên gọi là Dự án…
