Lý Đợi: Doanh thu Văn hóa – Nghệ thuật của Việt Nam nhỏ đến mức độ nào?

Nếu vụ án tham ô của bà Trương Mỹ Lan và tòng sự được tòa định tội, thì doanh thu của thị trường văn hóa – nghệ thuật của Việt Nam chỉ to bằng sợi lông măng của tổng vụ án này.

Thậm chí, nếu so với số tiền 350.000 tỷ đồng (dự kiến) dành cho chấn hưng văn hóa, thì doanh thu văn hóa – nghệ thuật Việt Nam cũng chỉ to bằng cái nốt ruồi.

Tạm quy ước xuất bản vào lĩnh vực văn hóa – nghệ thuật, thì năm 2023, doanh thu ngành nhà xuất bản của Việt Nam ước đạt hơn 3.700 tỷ đồng.

Doanh thu ngành điện ảnh năm 2023 hơn 1.500 tỷ đồng; âm nhạc gần 1.400 tỷ đồng; mỹ thuật (hội họa + điêu khắc) gần 800 tỷ đồng. 

Trong 7 ngành nghệ thuật, thì kiến trúc, văn chương và sân khấu chưa thống kê được. Nhưng có thể hình dung thì văn chương và sân khấu cũng rất thấp.

Tổng của 7 ngành nghệ thuật + xuất bản chưa thể bằng chỉ tiêu doanh thu hơn 7.100 tỷ đồng mà Công ty phân bón Bình Điền đặt ra cho năm 2024.

Nếu muốn “hòa vốn” khi bỏ ra 350.000 tỷ đồng cho văn hóa, thì với doanh thu như hiện tại, e là cần một con đường rất dài phía trước. Tất nhiên, đầu tư cho văn hóa thì không thể tính chuyện “hòa vốn”.

Mà doanh thu văn hóa – nghệ thuật, nếu chỉ nhìn vô tiền, thì nước nào cũng thấp mà thôi, vì mục đích cuối cùng và đầu tiên của văn hóa – nghệ thuật đâu phải là tiền. 

Nhưng không có tiền thì rất khó làm, vì nhìn lại lịch sử, tuy không phải lúc nào phú quý cũng sinh lễ nghĩa, nhưng rõ ràng, số lượng của lễ nghĩa sinh ra từ phú quý vẫn rất nhiều đỉnh cao và thành tựu.

Một ví dụ về doanh thu văn hóa – nghệ thuật của thế giới nhìn chung là thấp: Đó là theo Box Office Mojo, doanh thu của phim “Mai” hiện xếp thứ 14 của 2024 Worldwide Box Office. Tất nhiên đến cuối năm 2024, vị trí này sẽ thay đổi rất lớn, có thể “Mai” sẽ tụt xuống vị trí khoảng 120 đến 130. 

Mỗi năm thế giới phát hành ngàn phim, Box Office Mojo thường thống kê 200 cao nhất. Nếu doanh thu văn hóa – nghệ thuật mà cao, thì “Mai” phải “không có tuổi” trong số 200 phim.

Còn theo thống kế của The Numbers (không có Việt Nam) thì năm 2023, doanh thu của 547 phim quốc tế là hơn 8,9 tỷ USD. 

Nếu phải so sánh (dù khập khiễng), thì kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ năm 2023 của Việt Nam ước đạt 13,4 tỷ USD. Còn mục tiêu năm 2024 của ngành dệt may Việt Nam sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu 44 tỷ USD, tăng 9,2% so với năm 2023.

Nhìn vào con số doanh thu văn hóa – nghệ thuật Việt Nam để bớt đi tính ảo tưởng và tăng thêm sự bao dung vậy.

Lý Đợi