Cũng vào khoảng này 50 năm trước là thời gian…
Tạ Duy Anh: Hiệp định Giơ-ne-vơ và Hoàng Sa
Nhiều tài liệu chứng thực trong Hội nghị Giơ-ne-vơ, Trung Quốc một mực ép miền Bắc Việt Nam chấp nhận chia đôi đất nước ở vĩ tuyến mười bảy, trong khi ông Phạm Văn Đồng khăng khăng đòi từ vĩ tuyến 13, hoặc ít nhất cũng là vĩ tuyến 16?
Cuối cùng Hà Nội buộc phải chấp nhận trong hậm hực.
Chưa mấy ai đặt câu hỏi, vì sao lại là vĩ tuyến mười bảy, bởi trên thực tế, nếu nhích về phía Nam một vài vĩ tuyến, cũng vẫn là đất của người Việt và về mặt an ninh, Trung Quốc rõ ràng là “yên tâm” hơn?
Theo tôi, mưu đồ đánh chiếm Hoàng Sa của Trung Quốc đã chín muồi từ ngày đó.
Hãy giả định, nếu vạch chia cắt lùi xuống phía Nam, Hoàng Sa được Quốc tế giao cho miền Bắc quản lý, thì trong bối cảnh “bốn phương vô sản đều là anh em”, trong hoàn cảnh phe Xã hội Chủ nghĩa vẫn còn khăng khít và tôn Liên Xô lên làm thủ lĩnh, liệu Mao có dám lấy Hoàng Sa từ tay người anh em cùng là đồng chí chống chủ nghĩa đế quốc, cùng có mục tiêu tiến tới giải phóng nhân loại, xóa bỏ mọi đường biên?
Việc đó vô cùng khó, thậm chí là không thể, ít nhất cho đến khi Liên Xô tan rã.
Nhưng lấy từ tay chính phủ Việt Nam cộng hòa, thì thuận cả đôi đường.
Với miền Bắc, nhờ thế mà ngoài biển “kẻ thù” bị đẩy lùi sâu xuống phía Nam. Liên Xô và phe Xã hội Chủ nghĩa chẳng có lý do gì để phản đối, vì Hoàng Sa lúc đó là “đất của kẻ thù chung”.
Trung Quốc biết rẩt rõ, trong bối cảnh họ vẫn đang “bảo trợ” cuộc chiến của miền Bắc với người anh em phía Nam, Hà Nội khó mà “mở miệng” phản đối.
Trên thực tế điều đó đã xảy ra, tức là không có bất cứ phản đối nào từ phía miền Bắc, khi vào năm 1956, Mao ra lệnh chiếm một nửa Hoàng Sa.
Tôi tin rằng ngay tại thời điểm ấy, dù bị trùm kín bởi giấc mơ “thế giới đại đồng”, nhiều lãnh đạo Việt Nam biết hành động của Trung Quốc là xâm lược và đất nước một mai thống nhất sẽ bị mất một phần lãnh thổ?
Việc chiếm toàn bộ Hoàng Sa chỉ còn là vấn đề thời gian. Rào cản cuối cùng với Trung Quốc là “Đế quốc Mỹ”, thì họ đã “đi đêm” với Mỹ (hành động bị Hà Nội coi là “ném chiếc phao cho kẻ sắp chết chìm”) thành công, để Mỹ bỏ rơi Hoàng Sa. Đổi lại Trung Quốc sẽ “không đưa quân vượt qua vĩ tuyến mười bảy”, sẽ giúp Mỹ dồn lực chống lại Liên Xô. Mỹ thì chọn sai kẻ thù, như số phận cứ phải đội đá vá trời của cái xứ Cờ Hoa, còn Trung Quốc đã lừa được cả thế giới.
Nhưng cuối cùng, trong ván cờ máu ấy, chỉ người Việt là chịu nỗi đau không biết sẽ còn kéo dài đến khi nào.
