Bất tiếu Nguyễn Quốc Bảo: A Lịch Sơn Đắc Lộ & chữ Quốc ngữ (Kỳ cuối)

Cùng năm 1645, khi cuộc tranh luận về ngôn ngữ mâu thuẫn nêu trên được tổ chức ở Macao, Alexandre de Rhodes được cấp trên của ông là Manuel de Azevedo giao cho một sứ mệnh tới Rome. Ở đây sẽ không đề cập ở đây các khía cạnh ngoại giao của chuyến đi, tìm thêm hậu thuẫn tài chính cho sứ mệnh truyền giáo, cũng như những…

Đọc thêm

Bất tiếu Nguyễn Quốc Bảo: A Lịch Sơn Đắc Lộ & chữ Quốc ngữ (Kỳ 5)

Cố Năm sinh năm 1781, người làng Đông Biên, xã Minh Tân, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, thuộc Giáo phận Thanh Hóa, tên trong sổ bộ là Mai Ngũ, là con gia đình lương dân họ Mai nhưng vì nhà khó khăn cho làm con nuôi người đi đạo Công giáo họ Đỗ nên có tên là Đỗ Mai Năm. Ngài chịu chức linh mục năm ba…

Đọc thêm

Tom Fawthrop: Đập Sanakham gây nỗi sợ hãi và lo lắng dọc theo biên giới Thái Lan – Lào

LỜI GIỚI THIỆU: Tom Fawthrop là nhà báo, nhà hoạt động môi sinh người Anh, người bạn đồng hành bấy lâu với Nhóm Bạn Cửu Long. Anh đã tường trình về sông Mekong trong 12 năm qua với tư cách là nhà nghiên cứu và diễn giả tại các đại học ở Singapore, Thái Lan, Cam Bốt, và Việt Nam. Các bài viết của anh về lưu vực…

Đọc thêm

Bất tiếu Nguyễn Quốc Bảo: A Lịch Sơn Đắc Lộ & chữ Quốc ngữ (Kỳ 4)

Chúng tôi trong nhiều tạp luận viết trước đây, trong một thời gian dài, đã lập tức bị ấn tượng bởi vẻ ngoài đậm chất Bồ Đào Nha của dòng chữ đang gõ này; đi tìm nghiên cứu lịch sử và ngôn ngữ, với các kho lưu trữ ít được biết đến và ít được trích dẫn, của nhiều tác giả, kỳ vọng những điều ít đề cập…

Đọc thêm

Bất tiếu Nguyễn Quốc Bảo: A Lịch Sơn Đắc Lộ & chữ Quốc ngữ (Kỳ 3)

Vì vậy, nếu muốn nghiên cứu từ nguyên của cái tên Cochinchine Nam Kỳ, điều cần thiết là phải lấy giá trị mà cái tên này có ngay từ những năm đầu thế kỷ 16 làm điểm khởi đầu, vào thời điểm nó xuất hiện để chỉ toàn bộ của vương quốc An Nam trong thời khoảng 13 năm  (1502 đến 1615). Vào thời điểm đó đất nước…

Đọc thêm

Uyên Nguyên: Sự Lụi Tàn Của Những Biểu Tượng

Không phải bây giờ, mà từ lâu, người ta đã nói về sự sụp đổ của những thần tượng. Khi Nietzsche viết Buổi Hoàng Hôn Của Những Thần Tượng [1], ông vừa ám chỉ những hình mẫu siêu hình hay tôn giáo đã chi phối tư tưởng phương Tây hàng thế kỷ, đồng thời tiên đoán một thực tại không thể tránh khỏi: một ngày nào đó, tất…

Đọc thêm

Bất tiếu Nguyễn Quốc Bảo: A Lịch Sơn Đắc Lộ & chữ Quốc ngữ (Kỳ 2).

Alexandre de Rhodes: Cố Alexandre de Rhodes sinh ra ở Avignon vào ngày 15 tháng 3 năm 1591 [28] trong một gia đình buôn lụa, gốc Do thái, xuất thân từ làng Calatayud ở Aragon. Những người Marranos này chạy trốn khỏi Tòa án Dị giáo để ẩn náu ở Avignon [29], les marranes ont fui l’inquisition, lúc đó là vùng đất của Giáo hoàng có chào đón…

Đọc thêm

Bất tiếu Nguyễn Quốc Bảo: A Lịch Sơn Đắc Lộ & chữ Quốc ngữ (Kỳ 1)

Tạp Luận viết về Cố Alexandre de Rhodes và thời kỳ phôi thai chữ La mã hoá Quốc ngữ với các giáo sĩ thừa sai Bồ Đào Nha, đặc biệt với Cố Francisco de Pina, người nay được chứng minh là cha đẻ Quốc ngữ. Cố Đắc Lộ với từ điển Việt Bồ La và Phép Giảng Tám ngày, ấn bản năm 1651, là Godfather Cha, Bọ đỡ…

Đọc thêm

Phạm Công Luận: Gối Lỗ Ban, vải địu em bé và huê ná tre đan

Trên đường An Dương Vương gần chợ An Đông quận 5, có một ngôi biệt thự với khoảng sân rộng. Trong những năm gần đây, tôi có mấy lần lui tới biệt thự này vì ở đây đặt “Phòng trưng bày văn hóa người Hoa Sài Gòn – Chợ Lớn”, một “bảo tàng” mang tính nội bộ nhưng khá chuyên nghiệp qua cách tổ chức không gian trưng…

Đọc thêm

Hà Sĩ Phu: Câu đối Tết Ất Tỵ 2025

Câu 1: Râu Rồng và Lưỡi Rắn:* Năm Thìn qua, RỒNG gặp nghẽn hết bay cao, cụp RÂU đỏ…im hơi lặng tiếng!* Tết Tỵ tới, RẮN thừa cơ còn quấn chặt, thè LƯỠI vàng …nhả ngọc phun châu! Câu 2: Hai mặt sự đời:* Thuở RỒNG TIÊN nghèo khó, mà thương quá bác ơi, nhớ lại để hơi buồn trong dạ!* Thời BẦY ĐÀN hiện đại, cũng ngán…

Đọc thêm

Song Chi: Gặp gỡ đầu năm

Đầu năm, DĐTK có cuộc phỏng vấn, trao đổi qua email với các nhân vật khác nhau về những vấn đề khác nhau của Việt Nam và thế giới.  Dưới đây là cuộc trao đổi với TS Nguyễn Quang A (từ Hà Nội, Việt Nam), nhà văn Nguyễn Viện (từ Sài gòn, Việt Nam) và nhà báo Hải Di Nguyễn (từ London, UK). *** Tiến sĩ Nguyễn Quang…

Đọc thêm

Ngự Thuyết: Ngày Xuân đọc Thơ (P.1)

Tôi thích thơ. Khi nói thích, cái thích rất chủ quan, nhất là trong lãnh vực thơ. Trong một bài viết ngắn, không thể nào kể ra cho hết những bài thơ ưa thích. Và có thể một số bài được ưa thích hơn lại bị bỏ quên. Ngoài ra có nhà thơ được đề cập nhiều hơn nhà thơ khác, nhưng tất nhiên không thể dựa vào…

Đọc thêm

Nguyễn Viện: Mua vui ngày Tết

“Bác Hồ nói với bác Tôn Việt Nam chỉ có Sài Gòn là vui.” Những ngày cuối năm ở Saigon, dù có những bất bình vì cái Nghị định 168 về luật giao thông ra đời, gây khó khăn cho người dân. Nhưng cuộc sống, trên bình diện chung vẫn sôi động. Vẫn có những hy vọng ở phía trước, bởi xã hội đã đi đến cái ngưỡng…

Đọc thêm

Thơ khai bút Nguyễn Đức Tùng

1. Rửa bát Bàn tay sạch  Như một năm mới 2. Chỉ bằng cách lắng nghe Anh nghe tiếng nước xoáy Nơi sáu dòng sông giao nhau Bến Lục đầu Chỉ bằng cách lắng nghe Anh nghe tiếng chân em bước trong mưa Nhưng khi anh ra mở cửa Chỉ có chùm chìa khóa treo giữa trời 3. Nhân vật đáng yêu nhất đã chết Anh lững thững…

Đọc thêm

Nguyên Việt: ‘The United States’: Hoàng Kim Thật Không Sợ Lửa

Hoa Kỳ, miền đất của tự do và khát vọng, đang bùng cháy – không riêng những cánh rừng mênh mông mà trong cõi lòng của người dân trên khắp cả nước. Bấy giờ, những đám cháy ngoài thiên nhiên có thể đo đếm được mức độ tàn phá bằng số hecta đất bị thiêu rụi hay số ngôi nhà bị phá hủy. Nhưng ngọn lửa trong lòng…

Đọc thêm

Thạch Đạt Lang: Đầu năm khai…pháo

Năm hai ngàn không trăm…hồi đó, tôi về Việt Nam vì công việc cho hãng, “tranh thủ” thăm gia đình trong 4 tuần lễ. Tình cờ gặp lại người bạn học cũ, đang làm việc ở Vũng Tàu, rủ ra ngoài đó chơi.. “một cái” cuối tuần.  Cung kính bất như phụng mạng”.  Chiều thứ sáu một mình một kiếm, ý quên xin lỗi! nói lộn, một mình…

Đọc thêm

Nguyễn Hà Hùng: 147: Người Việt Nam buộc phải giả dối

Không bị hạn chế bởi nghị định 147: hoa, áo dài, xì gà, rượu ngoại cùng bánh chưng đang làm mưa làm gió trên Facebook. Đảng cộng sản gia tăng kiểm soát, khiến nhiều người lảng tránh các chủ đề nhạy cảm. Nhiều người buộc phải giả dối để đổi lấy sự an toàn cho bản thân và gia đình. Trước Tết, hôm 25/12/2024, chính quyền thực thi…

Đọc thêm

Tạ Dzu: Muốn “vươn mình”, phải thương dân

“Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” là thông điệp từ người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm qua những bài viết, phát biểu quan trọng trong thời gian qua.  Nhưng để “vươn” được mình lên, cần phải có nội lực.  Nội lực đến từ đâu? Ai cũng biết là từ dân – Dân có quyền, nhà nước có lực. Có lực…

Đọc thêm

 Vũ Đức Khanh: Việt Nam 2025: Cơ hội cuối cùng cho một tương lai tốt đẹp hơn

I. Việt Nam năm 2024: Hiện trạng và những sự kiện bước ngoặt Năm 2024 khép lại với ba sự kiện quan trọng, không chỉ làm thay đổi hiện trạng chính trị, kinh tế của đất nước, mà còn đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về tương lai của Việt Nam.  Là một người Việt Nam quan tâm sâu sắc đến vận mệnh dân tộc, chúng ta…

Đọc thêm

Nguyễn Tiến Cường: Dự đoán tình hình thế giới năm 2025 với việc ông Trump trở lại Tòa Bạch Ốc

Tổng Thống Donald Trump, từ ngày 20.01.2025 sau khi chính thức bắt tay vào việc ở nhiệm kỳ 2,  đã ký hơn 200 sắc lệnh hành pháp – một số trong đó đã vượt qua Hiến pháp 1776 như tước bỏ quyền công dân (Citizenship) của những đứa trẻ sinh ra trên đất Mỹ nếu cha mẹ chúng là người nhập cư bất hợp pháp. Bên cạnh đó…

Đọc thêm

Lê Hữu: Ngày xuân, dạo chơi Phố Ông Đồ

Nhà thơ Vũ Đình Liên, giá mà còn tại thế, dạo bước trên những hè phố đông vui vào những ngày cận Tết, hẳn ông sẽ ngạc nhiên và thích thú biết bao khi trông thấy có lắm “Ông đồ trẻ” đang mải mê “hoa tay thảo những nét, như phượng múa rồng bay”. Biết đâu nhà thơ lại chẳng ngẫu hứng thêm một câu thơ vào bài…

Đọc thêm

Nguyễn Công Khanh: Tình Tự Cho Một Quê Hương

Nhớ lại 50 năm trước, một điều dĩ nhiên là thế giới không phải như ngày hôm nay, nước Mỹ không phải như ngày hôm nay và người Việt ở Mỹ hay ở khắp các nơi cũng không hẳn là người Việt ngày hôm nay. Trong thời gian ấy, ít nhất hai thế hệ mới đã ra đời. Nhớ lại 50 năm trước, đêm cuối cùng, một phép…

Đọc thêm

Huệ Đan: Mùa Xuân: Từ Tâm Thế Tha Hương Đến Sứ Mệnh “Tha Hướng”

“Tha hướng” [1] là một khái niệm thấm đẫm triết lý nhân văn, xuất phát từ tư duy Phật học và lan tỏa mạnh mẽ vào đời sống. “Tha,” không giới hạn chỉ là tha nhân, mà còn là toàn thể vũ trụ, là mọi mối liên hệ trong cõi nhân sinh. “Hướng,” không riêng tập trung hay định vị, mà là ý chí hướng đến sự hòa…

Đọc thêm

Nguyễn Văn Tuấn: Vượt biển

Lời giới thiệu: Hồi ức Kangaroo Dream: kỉ niệm ngày 26/1. Tôi đặt chân tới Úc định cư vào ngày 26/1/1982, ngày Quốc Khánh Úc. Hôm nay là ngày 26/1/2025, tức là kỉ niệm 43 năm tôi gọi Úc là quê hương thứ hai. Sự trùng hợp còn hay hơn nữa: ngày 26/1/2022, tức đúng 40 năm định cư ở Úc, tôi được trao Huân chương Australia. Nhân…

Đọc thêm

Trùng Dương: Một mùa xuân ‘ngưng bắn’ và giấc mơ ‘Chung Sống’

Người bạn chuyển cho bức hình nhặt được trên mạng, cho thấy là bìa giai phẩm xuân của nhật báo Sóng Thần Xuân Quý Sửu 1973, có chủ đề “Xuân Chung Sống”. Tôi không khỏi ngạc nhiên lẫn thích thú thấy lại bìa của số xuân có hình mấy cậu bé chăn trâu đang vui đùa trong cảnh thanh bình, và một chủ đề khá đặc biệt, nếu…

Đọc thêm

Trần Mộng Tú:  Cuộc Ngưng Chiến Không Có Thật

Chị nhớ lại, vào một buổi sáng ngày cuối tháng 1 năm 1973, khi Chị đi lấy bản tin ở bên Macv về cho AP, Chị thấy sao hôm nay văn phòng đông thế. Ký giả của AP và cả của NBC News bên cạnh cũng chạy qua chạy lại, Chị nghe ông chánh văn phòng nói: “Viêt Nam sắp ngưng bắn rồi, sắp hòa bình rồi…” Văn…

Đọc thêm

Inrasara: 20 năm, thơ Việt vừa ngủ vừa đi

Thời đại khác, thơ khác, cách đọc thơ cũng phải khác. Thế giới đa nguyên, thẩm mĩ nghệ thuật thôi còn thuần nhất, mỗi dòng thơ được bộ phận độc giả riêng đón đợi. Các loại thơ khác nhau có mặt là cần thiết, để phụng sự cho bộ phận độc giả của mình. Còn không, hãy đấu tranh mang tính mĩ học. Thời Tiền chiến, các trận…

Đọc thêm

Tiểu Lục Thần Phong: Tháng Chạp cố quận vào Xuân

Tháng chạp rộn ràng nao nức, cố quận vào xuân, bao nhiêu sản vật và bánh mứt sẵn sàng, cây lá đơm chồi nẩy lộc đón xuân sang. Đào hồng hào, mai rực rỡ, cúc mơn mởn… cánh hoa có cả nắng sớm chiều sương, có hoàng hôn đỏ, có vàng trăng đêm. Đêm giao thừa rền vang tiếng pháo, ấy là tiếng lòng, ấy là thanh âm…

Đọc thêm

Thơ Xuân

Hương Màu Khói Cũ Em chắp tay mùi hương khói cũ ngỡ trăm năm về lại đời này câu khấn nguyện chừng như tĩnh lặng trên môi chờ dấu một bờ môi Em có biết trong lòng ngón dại phút linh thiêng gió dựa vai đầy vòng đời khép nghiêng ngày xuống thấp mùa bấc về thương lá hàng cây Em chắp tay mùi hương khói cũ có…

Đọc thêm